Марксистік саяси идеялар. 16 page

Date: 2015-10-07; view: 2186.

1995 жылы Н.Ә.Назарбаевтың Президенттік қызметі 2000 жылға дейін ұзартылды: Референдумның нәтижесі бойынша

1995 жылы Республикада кімнің мерейтойы кең түрде аталып өтілді?Абайдың

1995-1996 ж.ж. ауылшаруашылғында коммерциялық банктер беретін несиелер қысқартылды: 1996 ж. 44 %

1996 жылы Шанхайдағы бірінші кездесуде талқыланған мәселе: Әскери сенім

1996 жылы ЮНЕСКО деңгейінде 150 жылдық мерейтойы өткен «ХХ ғасырдың Гомері» атанған ақын: Жамбыл

1997 ж. адам дамуы индексі бойынша Қазақстан бұрыңғы КСРО ішінде: 7 орында

1997 ж. ресми мәліметтер бойынша, Ресейдегі қазақ диаспорасын қанша адам құрады?740 мың адам

1997 жыл Республика Президентінің жарлығымен жарияланды: «Жалпы ұлттық татулық және саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы»

1997 жылы 1500 жылдығы атап өтілген қала:Түркістан

1997 жылы адам дамуы индексі бойынша 174 елдің ішінде Қазақстан: 93 орында

1997 жылы қабылданған «Қазақстан-2030» стратегиясының екінші бағыты: Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы

1997 жылы Мәскеуде өткен Шанхай ынтымақтастық ұйымы кездесуінде қол қойылған құжат: Шекаралық аудандардағы қарулы күштерді қысқарту

1997 жылы ЮНЕСКО деңгейінде 100 жылдық мерейтойы өткізілген жазушы: М.Әуезов

1997-1998 ж.ж. Кентау, Жаңатас тау-кен өнеркәсібі жұмысшыларының ереуілдерге шығып, аштық жариялауының себептері:Шетелдік инвесторлардың еңбекақыны уақытында төлемеуі

1998 ж. Парламент шешімімен Конституцияға енгізілген өзгеріс бойынша Президенттің өкілдік мерзімі: 5 жылдан 7 жылға ұзартылды, үміткер жасы 65-тен аспауы алынып тасталды

1998 жылғы Парламент шешімімен Конституцияға енгізілген өзгеріс бойынша Президенттің өкілдік мерзімі:5 жылдан 7 жылға ұзартылды

1998 жылдан бастап Ш.Уәлиханов атындағы тарих және этнология институты шығара бастаған жаңа журнал:«Отан тарихы»

1998 жылдың 1 қаңтарында күшіне енген заң: Қазақстан республикасында зейнетақымен қамтамасыз ету» туралы заң

1998 жылы 1 қаңтарда күшіне енді: Зейнетақы заңы

1998 жылы Конституцияға сәйкес Парламенттің шешімімен Президенттің өкілдік мерзімі ұзартылды: 5 жылдан 7 жылға

1998 жылы Н.Назарбаевтың өкімімен, Халық Қаһарманы атағы берілді: Б.Бейсекбаевқа

1998 жылы Халық Қаһарманы атағы берілді: Б.Бейсекбаевқа

1998-1999 жылдары Берел кезеңінің №11 обасын ашқан археолог: З.Самашев

1999 ж. Білім туралы заң бойынша: негізгі мектеп 9 сынып, 10-11 сыныптар бағдарлы

1999 жылғы халық санағы бойынша Қазақстанда тұратын республика тұрғындарының саны:14 млн. 952,7 мың адам

1999 жылғы халық санағы бойынша республика тұрғындарының арасындағы қазақ халқының үлесі: 53,4%

1999 жылы ақпан, наурыз айларында өткізілді: Халық санағы

1999 жылы жарық көрген Н.Назарбаевтың еңбегі:«Тарих толқынында»

1999 жылы Қаныш Сәтбаевтың 100 жылдығына орай жазылған «Сәтбаев әлемі» жинағының авторы: М.Сәрсекен

1999 жылы сәуірдің 13-і мен 23-і аралығында Парижде өткен «Қазақстан ғылымы-кешегіден бүгінге» деген көрме арналды: Қ.Сәтбаевқа

1999 жылы сәуірдің 13-і мен 23-і аралығында ЮНЕСКО-ның Париждегі штаб-пәтерінде өткен «Қазақстан ғылымы-кешегіден бүгінге» көрмесі арналды: Қ.Сәтбаевқа

1999 жылы ЮНЕСКО-ның шешімімен 100 жылдық мерейтойы тойланған ғұлама ғалым: Қ.Сәтбаев

2000 ж. 29 маусым 1500 жылдығы атап өтілген қала:Түркістан

2000 жыл: Мәдениет жылы

2001 жылы Қазақстанның саяси көкжиегінде пайда болған қоғамдық қозғалыс: «Қазақстанның демократиялық таңдауы»

2001 жылы Қазақстан демократиялық таңдауы қоғамдық қозғалысы негізінде 2 саяси партия құрылды: ҚДП «Ақ жол» және «Қазақстан демократиялық таңдауы»

2001 жылы үкімет құрамы мен басқа да билік құрылымындағы жас олигархтар ұйымдастырған қоғамдық қозғалыс:«Қазақстанның демократиялық таңдауы»

2002 ж. маусымында Азиядағы өзара әрекеттесу және сенім шаралары Мәжілісінің алғашқы басқосуы болып өтті. Бұл шараны өткізу жөнінде бастама көтерген кім? Н.Назарбаев

2002 жыл: Денсаулық жылы

2003-2005 ж.ж.: Ауылды дамыту жылдары

2004 ж. қыркүйекте саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша партияға ресми тіркелу үшін: 50 мың мүше болуы керек

2004 жылғы тұжырымдама бойынша: орта білім 4+6+2 құрылымы бойынша 12 жылға созылатын болды

2004 жылы 5 томы жарық көрген Ұлттық энциклопедия: «Қазақстан»

2004 жылы қыркүйекте Парламент Мәжілісінің кезекті сайлауы алдында саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша партия құрамында мүше саны....кем болмау керек: 50000

2004 жылы қыркүйекте Парламент Мәжілісінің кезекті сайлауы алдында саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша ресми тіркелген партиялар саны: 12

2004 жылы Президент бастамасымен қабылданған мемлекеттік бағдарлама: «Мәдени мұра»

2009 жылғы халық санағы бойынша республика тұрғындарының арасындағы қазақ халқының үлесі: 67%

2030 жолдауының жеті басым мақсаттары: 1) Ұлттық қауіпсіздік. 2) ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы. 3) экономикалық өрлеу. 4) азаматтардың денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты. 5) энергетика ресурсы. 6) Инфрақұрылым, көлік және байланыс. 7) Кәсіпқой мемлекет

2030 жылы Қазақстан: Қиыншылықты жеңіп, дамудың келесі сатысына өтеді

XIX ғасырдың бірінші жартысында капиталистік өндіріс әдісінің қарқынды дамуы, буржуазиялық қоғамның тап қайшылыктарының шиеленісуі, пролетариаттың тез өсуі және оның тарихи күрес майданына шығуы марксизм теориясын тудырды.

Карл Маркс (1818—1883) философия мен саяси экономия саласында екі жаңалық жасады. Біріншісі — тарихты материалистік тұрғыдан түсіну. Оның мәні мынада. Өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастардың бірлігі болып табылатын материалдық тұрмыстың өндіріс әдісі қоғамдағы әлеуметтік, саяси және рухани процестерді туғызатындығын дәлелдеді. Капиталистік құрылыстың өндіргіш күштері үздіксіз дами отырып, өндіріс құрал-жабдықтарына жеке меншікке негізделген буржуазиялық өндірістік қатынастармен сөзсіз қайшылыққа келеді. Өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастар арасындағы терендеп келе жатқан антогонизмді тек пролетарлық революция ғана шеше алады, ол жұмысшы табының өкіметін орнатуға жеткізеді және коғамды социалистік жолмен қайта құру үшін жол ашып береді деді. Екінші жаңадығы — капиталистік қанаудың сырын әшкерелеген қосымша күн туралы ілім болды.

Маркс пен Әнгельс капитализмнің орнына социализм келеді, ол міндстті орындайтын коғамдық күш — жүмысшы табы деп үйретті. Себебі, пролетариат — буржуазиялык когамның ең рево-люцияшыл, ең үйымдаскан, ең саналы және интернаиионалдық табы.

Маркс псн Энгельс тап күресі, социалистік революция және пролетариат диктатурасы туралы ілімді жасады. Олар пролетари-атгын озінін мснімікті саяси партиясы — Коммунисгер партиясы болуға тиіс, ол жүмысшы козғалысына басшылық жасауға тиіс деген кағиданы негіздеді.

Маркспен Энгельстің ізбасары В. И. Ленин( 1870—1924) бол-ды. Ол капитализм дамуының империалистік сатысының зандылыктарын зерттеді. Жаңа түрпатты партия туралы ілімді жасады және осындай партияның ұйымдастырушысы болды.

Ленин Маркс пен Энгельс жасаған социалистік революция теориясын дамытты. Буржуазиялық-демократиялык революцияның социалистік революцияға үласуын негіздеді. Социализмнің алдымен бірнеше елде немесе тіпті жеке бір капиталистік елде жеңу мүмкіндігі туралы түжырымдама жасады (бүған дейін марксистер социализмнің жеке бір елде немесе елдердің шағын тобында жеңуі мүмкін еместігі, дүниенің дамыған елдерінің көпшілігінде социализмнің бір мезгілде жеңуінің міндеттілігі туралы тезиске сүйенген болатын).

Ленин әр түрлі елдердің капитализмнен социализмге өту түрлерінің сан алуан болатындығы туралы кағиданы колдады. Пролетариат диктатурасынын мемлекеттік түрі ретінде Кеңестерді ашты.

Жаңа қоғам құру ісін Ленин елді индустрияландырумен, ауыл шаруашылығын кооперациялаумен және мәдени революцияны жүзеге асырумен байланыстырды. Ол социализм орнатуда проле-тарлык мемлекеттің рөлін айкыңдап, өтпелі дәуірдегі тап күресінің ерекшеліктерін көрсетті.

Марксизм-ленинизм коммунизм кезінде мемлекет, саясат бол-майдыдеп ұқты.

Бақылау және өзін-өзі тексеруге арналган сұрақтар

Саяси ғылымнын тарихын окып-білудің маңызы недс?

Аристотель мсмлекеттің түрін бөлгенде қандай өлшемді басшы-

лыкка алды?

Платон, Аристотель, Цицерон жеке меншікке калай карады? Неге?

Платон мен Аристотель мемлекеттік баскарудың түрі ретінде де-

мократияға не себепті карсы болды?

Ортағасырлык саяси идеялардын ерекшеліктері неде?

"Макиавеллизм" деген не?

Утопиялық социалистердің саяси көзқарастарындағы кемшіліктер

кандай? Олардың еңбсктеріндегі жалпыадамзаттык идеяларға не-

лерді жаткызар едіңіз?

8. Қоғамдық келісім теориясы деп нені айтады?

9. Марксизм саяси өмірді танып білуге кандай үлес косты? Қазіргі кезде марксизмнің дағдарыска ұшырау себебі неде?

10. Асанқайғы мен утопист социалистер көзкарастарында кандай ортақтық бар деп ойлайсыз?

11. Қазақ халкынын рухани мұрасындағы саяси ойларға не жатады?

12. Батыс Еуропадағы Кдйта өрксндеу дәуіріндегі процестермен ка-зіргі біздін слдсгі саяси процестердің арасында ұксастық бар ма? Болса кандай?