Podstawowe kategorie w sm

Date: 2015-10-07; view: 448.

- polityka zagraniczna,

- bezpieczeństwo,

- spór międzynarodowy,

- konflikt zbrojny,

- wojna,

- pokój.

FUNKCJE POLITYKI ZAGRANICZNEJ PAŃSTWA:

- funkcja adaptacyjna,

- funkcja ochronna,

- funkcja informacyjno-reprezentacyjna,

- funkcja koordynacyjna,

- funkcja negocjacyjno-organizatorska,

- funkcja integracyjna.

bezpieczeństwo

- aspekt negatywny - aspekt pozytywny

(brak zagrożeń dla przetrwania) (swoboda rozwoju)

bezpieczeństwo

- stan - proces

bezpieczeństwo

- państwa (narodowe) - międzynarodowe

Kategorię bezpieczeństwo klasyfikuje się wg kryteriów:

- przedmiotowego – polityczne, militarne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe, ideologiczne, ekologiczne;

- przestrzennego – lokalne, subregionalne, regionalne, ponadregionalne, globalne;

- sposobu zorganizowania – indywidualne (hegemonizm mocarstwowy, izolacjonizm, neutralność lub niezaangażowanie), system równowagi sił (klasyczny koncert mocarstw, system bipolarny, system równowagi strachu), system blokowy (sojusze), system bezpieczeństwa kooperacyjnego, system bezpieczeństwa zbiorowego (uniwersalnego lub regionalnego).

Spór międzynarodowy – jego podstawą jest sprzeczność interesów. Oznacza to taki stan stosunków między partnerami na arenie międzynarodowej, który dowodzi braku możliwości pogodzenia interesów obu stron.

Konflikt zbrojny – to akcje konfliktowe, które przybrały ostateczny kształt w postaci użycia siły.

Wojna - gwałtowny konflikt masowy, w którym dwie strony (w tym przynajmniej jedna przy użyciu regularnych sił zbrojnych) są zorganizowane według jakiegoś schematu/porządku i prowadzą planowe/celowe działania zbrojne, kierowane przez centrum dowodzenia.

Rodzaje konfliktów zbrojnych

1) kryterium sprawiedliwości – wojna sprawiedliwa i niesprawiedliwa;

2) kryterium podmioty wojujące – konflikty międzypaństwowe/międzynarodowe i konflikty niepaństwowe;

3) kryterium cel działania stron konfliktu – wojna napastnicza (określoną mianem wojny zaborczej, kolonialnej czy imperialistycznej) i wojna obronna (obejmuje działania mające na celu odparcie przez państwo zewnętrznej agresji, wojny antykolonialne i narodowowyzwoleńcze);

4) kryterium legalności – wojny nielegalne, zabronione przez prawo międzynarodowe (obecnie są to wszystkie wojny) oraz legalne, stanowiące wyjątek od powyższej zasady, do tej grupy zalicza się: a) działania zbrojne wynikające z samoobrony indywidualnej lub zbiorowej, b) działania zbrojne prowadzone na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa o zastosowaniu środków przymusu, c) wojny narodowowyzwoleńcze (co wynika z prawa narodów do samostanowienia zawartego w art. 1 i 55 Karty NZ);

5) kryterium motywacja walczących stron – konflikty religijne, etniczne, ideologiczne;

6) kryterium rodzaj użytej broni – konflikty toczone z użyciem broni konwencjonalnej i uzbrojenia niekonwencjalnego – broń abc;

7) kryterium teatr działań – wojna lądowa, morska, powietrzna.

Pokój - oznacza nie tylko brak wojny lub niestosowanie przemocy na płaszczyźnie międzynarodowej, lecz również szeroką współpracę międzynarodową sprzyjającą rozwojowi wartości pożądanych przez członków społeczności międzynarodowej.

Wykład 2 - Czynniki kształtujące msp

1. Pojêcie czynników kształtujących msp.

2. Klasyfikacje czynników kształtujących msp.

3. Czynniki warunkujące.

4. Czynniki realizujące.

Czynniki kształtujące międzynarodowe stosunki polityczne to zbiór elementów, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na procesy oddziaływań międzynarodowych uczestników tych stosunków.

Klasyfikacje czynników kształtujących sm

- kryterium czasowe: historyczne, aktualne i potencjalne;

- kryterium przestrzenne: narodowe (lub państwowe) i międzynarodowe (lub pozanarodowe).

Z kolei czynniki międzynarodowe można podzielić na podstawie ich zasięgu terytorialnego na: lokalne, regionalne, kontynentalne i globalne;

- kryterium strukturalne: obiektywne i subiektywne.

Czynniki obiektywne obejmuj¹ czynniki naturalne (człowiek, obszar, klimat, środowisko, zasoby naturalne) i czynniki stworzone przez człowieka (gospodarka, technika, systemy i partie polityczne).

Czynniki subiektywne obejmują m.in. idee, poglądy, koncepcje, doktryny i programy polityczne;

- kryterium dynamiki i intensywności oddziaływań:

warunkujące (wpływają pośrednio, tworzą przesłanki i determinują procesy działań i oddziaływań podmiotów międzynarodowych stosunków politycznych):

- środowisko geograficzne,

- czynniki demograficzne,

- czynniki narodowe,

- czynniki ideologiczne,

- czynniki religijne

realizujące (wpływają bezpośrednio, inicjują i organizują te procesy oraz je kontrolują):

- czynniki ekonomiczno- techniczne,

- czynniki militarne,

- czynniki osobowościowe

Czynnik religijny jest obecnie odczuwalny we wszystkich płaszczyznach stosunków międzynarodowych dzięki oddziaływaniu na narody i państwa. Można tu mówić o:

1) doktrynie religijnej jako takiej, która jak to ma miejsce w islamie jest przek³adana na język polityki,

2) zaangażowaniu hierarchii kościelnej w sprawy międzynarodowe (np. encykliki papieskie, wezwania przywódców religijnych do „świętej wojny”),

3) zaangażowaniu politycznym wiernych posługujących się argumentacją religijną (np. w postaci partii chadeckich)