E) proces integracji europejskiej - UE

Date: 2015-10-07; view: 476.

C) ewolucja USA w kierunku mocarstwa unilateralnego,

B) rozpad ZSRR i powstanie WNP 1991, Rosja jako sukcesor

I faza zimnej wojny 1946/7-1969

a) ONZ b) USA + sojusznicy (NATO-1949, ANZUS 1952, SEATO - 1954, CENTO -1955, c) ZSRR i sojusznicy (RWPG 1949, Układ Warszawski 1955), e) CHRL 1949, d) dekolonizacja i ruch krajów niezaangażowanych, e) integracja zachodnioeuropejska: EWWiS 1951, EWG 1957, WE -1967 oraz rola Francji, f) dezintegracja i konsolidacja bloku wschodniego: 1956 Węgry, 1968 CSRS

II faza odprężenie 1970 -1980

a) USA- ZSRR, b) RFN - kraje bloku wschodniego (układy wschodnie 1970, Berlin 1971, NRD 1972, CSRS, Węgry i Bułgaria 1973), c) CHRL-ZSRR, d) kraje niezaangażowane

III faza załamanie 1980-1985 i druga faza odprężenia 1985-1989

a) Napięcia USA-ZSRR: Afganistan + wyścig zbrojeń, odrębne interesy, b) EWG/WE, c) Przebudowa i nowe myślenie w ZSRR po 1985 oraz powrót do rozbrojenia (INF 1987) oraz rozwiązania konfliktu w Afganistanie (1989), d) Upadek realnego socjalizmu i rozpad bloku wschodniego od 1989 r.

7) Kształtowanie się nowego ładu międzynarodowego w latach 90. XX wieku:

a) pokojowe zjednoczenie Niemiec 1990 i jego implikacje międzynarodowe;

d) nowa rola międzynarodowa ChRL,

d) rozpad i wojna domowa w Jugosławii 1991-1995

f) globalizacja kryzys ONZ i różne elementy konfliktu Północ-Południe,

g) wzrost liczby uczestników SM oraz napięć i konfliktów międzynarodowych. u progu XXI w.

wykład 6 - Międzynarodowy ład polityczny na początku XXI wieku

1. Przesłanki i następstwa przezwyciężenia konfliktu Wschód – Zachód na przełomie lat 80. i 90. XX wieku.

2. Międzynarodowy ład polityczny na pocz. XXI wieku uwarunkowania i cechy charakterystyczne

3. Istota oraz elementy składowe systemu międzynarodowego.

4. Globalizacja jako jeden z najważniejszych elementów środowiska systemu międzynarodowego.

5. Perspektywy ewolucji systemu międzynarodowego

W latach 1989-1991 doszło w boku wschodnim do kumulacji złożonych wydarzeń i procesów o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym, z których najistotniejsze znaczenie miały przede wszystkim:

v nasilenie się trudności społeczno- gospodarczych w krajach bloku wschodniego,

v odgrywanie coraz większej roli przez opozycję w krajach Europy środkowo-wschodniej,

v ukształtowanie się nowego położenia geopolitycznego w Europie oraz dalszego osłabienia ZSRR i całego bloku wschodniego, sprzyjające przystąpienie NRD do RFN oraz pokojowemu zjednoczeniu Niemiec 1989/1990,

v pogłębienie się w latach 1990-1991 kryzysu wewnętrznego i destabilizacji ZSRR, których następstwem był jego rozpad pod koniec 1991 r.

Ogólne następstwa przezwyciężenia konfliktu Wschód-Zachód:

Ø bezpośrednim następstwem przezwyciężenia zimnej wojny oraz upadku realnego socjalizmu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej było rozwiązanie bloku wschodniego w 1991 roku. Formalne rozwiązanie UW 1 lipca 1991 r. oraz RWPG pod koniec czerwca 1991 r. nastąpiło z inicjatywy byłych sojuszników ZSRR z Europy Środkowo-Wschodniej;

Ø doszło stopniowo do przekształcenia istniejącego ponad 40. lat bipolarnego systemu międzynarodowego w system wielobiegunowy, w którym po rozpadzie ZSRR, USA jako faktyczny zwycięzca zimnej wojny, zachowały pozycję unilateralnego supermocarstwa,

Ø po rozpadzie ZSRR, Federacja Rosyjska jako jego sukcesor, przekształciła się w mocarstwo regionalne o interesach globalnych, stojące przed wieloma złożonymi wyzwaniami wewnętrznymi i międzynarodowymi,

Ø pokojowe zjednoczenie Niemiec w 1990 r. stworzyło w Europie nową sytuację geopolityczna i strategiczną. Zjednoczone Niemcy nie tylko uzyskały pełną suwerenność, ale jako czołowe państwo Wspólnot Europejskich i NATO musiały w latach 90. przejmować coraz większą odpowiedzialność i rolę międzynarodową,

Ø przemiany polityczne w Europie Środkowej jesienią 1989 r. oraz postępujące pokojowe zjednoczenie Niemiec w 1990 r. nie pozostały bez wpływu na określoną modyfikację procesu KBWE. Zaprzestano bowiem konfrontacji i poszukiwano nowych dróg wiodących do przezwyciężenia podziału Europy, licząc początkowo na dalsze kształtowanie procesu odprężenia i rozbrojenia w ramach KBWE.

Długofalowymi następstwami przezwyciężenia konfliktu Wschód-Zachód 1989/1990 dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej były następujące procesy i tendencje rozwojowe:

# zacieśnienie współpracy regionalnej,

# poszerzenie Unii Europejskiej i NATO na Wschód.

Międzynarodowy ład polityczny – pojęcie

Międzynarodowy ład polityczny jest wypadkową wszystkich oddziaływań w skali globalnej, regionalnej i lokalnej, na co nakładają się świadome działania poszczególnych aktorów stosunków międzynarodowych nakierowane na modyfikację tejże struktury w określony, pożądany przez nich sposób.

Uwarunkowania ładu politycznego na pocz. XXI wieku:

q procesy polityczne związane z ewolucją okresu globalnej konfrontacji, szczególnie w jej późniejszych fazach, takie jak: rysujące się nowe formy współpracy międzynarodowej, dekolonizacja, dekompozycja bloków militarno-politycznych i emancypacja polityczna wielu państw wychodzących spod ścisłej zależności od wielkich mocarstw;

q procesy pozapolityczne, w pewnym tylko zakresie zależne od zjawisk okresu zimnowojennego, takie m.in. jak: znaczny wzrost zamożności wielu społeczeństw, zwiększenie zapotrzebowania na surowce (głównie energetyczne), gwałtowny wzrost liczby ludności świata, rosnące zagrożenie ekologiczne,

q procesy nowe, względnie zauważalne wyraźnie już po wygaśnięciu globalnej konfrontacji, choć częstokroć także zakorzenione głęboko w przeszłości, takie m.in. jak: przyspieszenie zjawisk globalizacyjnych, narastanie sprzeczności pomiędzy obszarami bogatymi i biednymi.

Cechy międzynarodowego ładu politycznego na pocz. XXI wieku:

§ znaczny stopień anarchizacji stosunków międzynarodowych;

§ wzrastające znaczenie procesów pozapolitycznych, takich jak globalizacja ekonomiczna czy rozwój technologiczny;

§ relatywne słabnięcie zasady suwerenności państwowej;

§ wzrastające znaczenie aktorów niepaństwowych, takich jak organizacje pozarządowe czy korporacje ponadnarodowe;

§ znaczna płynność ról międzynarodowych wielu uczestników.

Elementy składowe systemu międzynarodowego:

1) procesy światowe, wpływające na działanie uczestników systemu:

• globalizacja w jej różnorodnych formach,

• emancypacja społeczna i świadomościowa narodów, ludów i państw postkolonialnych,

• rozwój naukowy i technologiczny,

• rozwój w dziedzinie społecznej,

• ewolucja różnorodnych idei politycznych i społecznych,

• problemy globalne współczesności

2) obiektywne „parametry”, w których funkcjonuje system:

• układ geograficzny świata,

• przyroda,

• bogactwa naturalne,

• ludność.