Szczyt NATO w Bukareszcie 2-4 kwietnia 2008

Date: 2015-10-07; view: 354.

§ NATO nie zgodziło się objąć Ukrainy i Gruzji programem MAP, który przygotowuje państwa do negocjacji członkowskich. Przyjęto stwierdzenie, że „przyszłość obydwu krajów jest związana z Sojuszem”. W grudniu 2008 roku szefowie dyplomacji ocenią, czy te państwa spełniają warunki wejścia do MAP;

§ Albania i Chorwacja otrzymały zaproszenie do NATO;

12 września 2001 r. po raz pierwszy w historii NATO uruchomiło procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że atak na dowolne państwo, należące do NATO, równe jest z atakiem na cały Sojusz.

Stanowiło to odpowiedź na atak na Stany Zjednoczone, który miał miejsce 11 września 2001 roku.

Udział NATO w interwencjach zbrojnych w latach 90. XX w. i na pocz. XXI w.:

• Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia 1996 roku;

• Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między 21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004 roku;

• Kampania lotnicza przeciw Jugosławii od 24 marca do 10 czerwca 1999 roku;

• Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca 1999 roku;

• Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września 2001 r. w ramach operacji Active Endeavour;

• Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od grudnia 2001 roku;

• Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005 r.

Wykład 12 - Europa Środkowa i Południowo-Wschodnia w msp

1. Główne problemy i formy współpracy regionalnej – neoregionalizm

2. Poszukiwanie bezpieczeństwa – rola NATO

3. Postępy procesu transformacji oraz charakter członkostwa w UE

4. Przesłanki i następstwa kryzysu jugosłowiańskiego oraz współpracy regionalnej na Bałkanach.

Po zakończeniu zimnej wojny kraje regionu znalazły się w zupełnie nowym położeniu geopolitycznym. Zostało ono ukształtowane przez:

Ø „jesień ludów”, która doprowadziła do upadku realnego socjalizmu i zapoczątkowała w części z tych krajów transformacje ustroją i gospodarczą, której celem było wprowadzenie pluralizmu politycznego i gospodarki rynkowej,

Ø pokojowe zjednoczenie Niemiec w 1990, rozpad ZSRR i rozwiązanie RWPG i UW, jako wydarzenia tworzące w regionie poczucie deficytu bezpieczeństwa,

Ø ujawnienie się napięć i konfliktów etnicznych tłumionych w czasie zimnej wojny, a eksplodujących po jej zakończeniu, szczególnie na obszarze byłej Jugosławii, co przekonało polityków zachodnich do konieczności podjęcia działań na rzecz ustabilizowania regionu poprzez włączenie zainteresowanych państw do struktur euroatlantyckich.

Europa Środkowo-Wschodnia(Europa Środkowa i Wschodnia) - nazwa stosowana dla określenia europejskich państw powstałych w wyniku rozpadu bloku socjalistycznego. Jest to zbitek dwóch określeń tej części Europy - geograficznego (środkowa) i politycznego (Wschodnia). Ta część Europy stanowi obszar przejściowy pomiędzy łacińską cywilizacją zachodnią a rusińsko-bizantyjską cywilizacją wschodnią.

Nim doszło do integracji euroatlantyckiej kraje EŚiP-W rozpoczęły działania na rzecz współpracy regionalnej:

• Grupa Wyszechradzka zrzeszająca Czechosłowację, Polskę i Węgry (ze względu na liczbę uczestniczących państw zwana również Trójkątem Wyszechradzkim) była pierwszym forum współpracy między tymi krajami, którego tworzenie rozpoczęło się już w 1990 r.

• Początki Inicjatywy Środkowoeuropejskiej (CEI)

sięgają współpracy przygranicznej podjętej w latach 70. XX wieku przez Austrię, Węgry, Jugosławię i Włochy. Jednak dopiero w efekcie zmian okresu „Jesieni ludów” na spotkaniu przywódców państw w dniach 10 - 11 XI 1989 roku w Budapeszcie podjęto decyzję o formalizacji współpracy i powołania ugrupowania o charakterze czworokąta („Quadragonale”), którego celem będzie wszechstronna współpraca.

• Rada Państw Morza Bałtyckiego (RPMB) powstała z inicjatywy Polski i Szwecji, których premierzy spotkali się w dniach 2 – 3 IX 1990 roku by rozmawiać na temat ochrony środowiska naturalnego. Stało się ona źródłem inicjatywy mającej na celu szerszą współpracę państw basenu Morza Bałtyckiego. W efekcie w dniach 5–6 III 1991 w Kopenhaga odbyło się spotkanie szefów 10 państw regionu: Danii Estonii, Finlandii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji i Szwecji, na którym powołano do życia RPMB.

• Rada Bałtycka powstała w 1990 i zrzeszająca Litwę, Łotwę Estonię. Posiada własne organy i koncentruje się na współpracy w płaszczyźnie politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturowej;

• Współpraca Gospodarcza Morza Czarnego zrzeszająca 11 państw: Albanię, Armenię, Azerbejdżan, Bułgarię, Gruzję, Grecję, Mołdawię, Rumunię, Rosję, Turcję i Ukrainę. Polska posiada status obserwatora.

Poszukiwanie bezpieczeństwa przez kraje EŚiPW
- rola NATO

• Deklaracja Londyńska, podjęta na spotkaniu szefów państw i rządów NATO w dniach 5 - 6 VII 1990 roku dała szansę na nawiązanie współpracy z NATO. Zaproponowano w niej „budowanie partnerskich stosunków” z byłymi państwami bloku wschodniego poprzez nawiązanie bezpośrednich kontraktów oraz dialog polityczny i rozwój współpracy wojskowej zorientowanej na umacnianie stabilności w skali ogólnoeuropejskiej.

• na szczycie w Rzymie w dniach 7 – 8 XI 1991 roku zdecydowano o instytucjonalizacji współpracy i powołaniu do tego celu Północnoatlantyckiej Rady Współpracy (NACC). W jej skład weszły państwa NATO, 9 z Europy Środkowo – Wschodniej. Po upadku ZSRR zaproszono 11 krajów członkowskich WNP. Jednak na spotkaniu w Rzymie nie padły ze strony NATO żadne zobowiązania co do rozszerzenia na Wschód.

• USA w końcu 1993 roku przedstawiły dla państw aspirujących program Partnerstwo dla Pokoju (PdP). Miał on z jednej strony być odpowiedzią na prośby krajów Europy Środkowo – Wschodniej, a z drugiej pozwolić NATO na odłożenie podjęcia ostatecznej decyzji odnośnie możliwości poszerzenia na Wschód. Dlatego PdP nie zawierało wojskowych gwarancji bezpieczeństwa ze strony Sojuszu i nie zapewniał, że udział w PdP będzie prowadził do członkostwa.

Program został przyjęty w I 1994 roku na posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Brukseli.

We wrześniu 1995 roku jako „Studium rozszerzenia NATO” określała wymogi, jakie powinny spełniać państwa ubiegające się członkostwo. Zaliczono do nich m.in.:

q ustanowienie trwałego, demokratycznego systemu politycznego z wolnymi wyborami, stabilnymi instytucjami władzy ustawodawczej i wykonawczej, poszanowaniem praw i swobód obywatelskich oraz demokratyczną kontrolą nad siłami zbrojnymi,

q gotowość do bezwarunkowego zaakceptowania zasady wspólnej obrony oraz - w razie potrzeby - przyjęcia na swoim terytorium wojsk i instalacji NATO,

q gotowość do uczestniczenia w zintegrowanej strukturze obronnej NATO,

q gotowość do dalszej aktywnej współpracy w ramach PdP, w tym do uczestnictwa w operacjach pokojowych.

27 V 1997 roku w Paryżu podpisano Akt Stanowiący o Podstawach Stosunków Wzajemnych, Współpracy i Bezpieczeństwie pomiędzy NATO i Federacją Rosyjską.

Zawierał on m.in. zasady współpracy obu podmiotów, powoływał do życia Stałą Wspólną Radę Rosja-NATO, jako organ regularnych konsultacji, określał tematyczny zakres jej działań (bezpieczeństwo i stabilność obszaru euroatlantyckiego oraz za-pewnienie o nie umieszczaniu broni jądrowej na terenie nowo przyjmowanych państw. Pamiętać należy, że Akt nie jest umową w rozumieniu prawa międzynarodowego, a jedynie wyrażeniem woli stron go podpisujących o charakterze deklaracji politycznej.

• 8 – 9 VII 1997 roku w Madrycie zaproszono do rozmów akcesyjnych Czechy, Polskę i Węgry. Rozmowy akcesyjne Polski rozpoczęły się w Brukseli we IX i zakończyły tzw. Protokołem Akcesyjnym podpisanym 16 XII 1997 roku. Tego samego dnia dokumenty akcesyjne złożyły Czechy i Węgry.

W Madrycie przyjęto również Kartę o szczególnym partnerstwie pomiędzy NATO i Ukrainą, która zawierała zasady ścisłej współpracy między nią a Sojuszem.

ü Zaproszone państwa stały się członkami Sojuszu z dniem 12 III 1999 roku, kiedy to dokumenty ratyfikowane przez nie przekazano rządowi USA będącemu depozytariuszem traktatu.

Rozszerzenie UE na wschód stworzyło szansę do powiększenia sfery stabilności i współpracy w Europie. Zagwarantowało ono nieodwracalność procesu transformacji ustrojowej poprzez gwarantowanie wartości wspólnych dla całej UE.

Rozpad Jugosławii

W latach 1991-1995 wydarzenia w Jugosławii można podzielić na pięć faz:

v pierwsza to próby dyplomacji prewencyjnej podejmowane przez Wspólnotę Europejską, KBWE czy USA, której celem było załagodzenie konfliktu pomiędzy poszczególnymi republikami z zachowaniem integralności terytorialnej Jugosławii. Próby takie podejmowano sporadycznie bez zastosowania odpowiednich instrumentów oraz koordynacji działań,

v druga rozpoczęła się od wojny w Słowenii w VI 1991 roku, a zakończyła niepowodzeniem konferencji na temat Bośni i Hercegowiny w Lizbonie w III 1992 roku. Międzynarodowe mediacje w sprawie konfliktu prowadzono głównie pod auspicjami WE. Od XII 1991 roku większą aktywność zaczęły wykazywać USA i ONZ,

v trzecia zaczęła się na przełomie marca i kwietnia 1992 roku a zakończyła w IV 1993 roku niepowodzeniem amerykańskiej dyplomacji, która nie przekonała swych sojuszników z NATO do uderzenia lotniczego na pozycje bośniackich Serbów po odrzuceniu przez nich planu Vance'a - Owena. W tym okresie wszelkie wysiłki pokojowe podejmowała ONZ w ramach konferencji pokojowej w Genewie,

v Wspólnota Europejska przejęła na siebie główną rolę i starała się zakończyć wojnę w Bośni i Hercegowinie, jednak jej próba nie powiodła się na skutek oporu bośniackich muzułmanów, którzy odrzucili w XI 1993 roku plan pokojowy Owena - Stoltenberga,

v Ostatnia faza rozpoczęła się w II 1994 roku wraz z wojskowym zaangażowaniem NATO w BiH. Na rzecz pokoju na Bałkanach aktywnie zaczęła działać Rosja, która razem z USA oraz Wielką Brytanią, Francją, Niemcami i Włochami tworzyła tzw. Grupę Kontaktową, która od końca IV rozpoczęła koordynację międzynarodowych działań mediacyjnych na terytorium byłej Jugosławii w efekcie których podpisano pokój w Dayton z 21 listopada 1995 roku.

Do głównych wniosków z konfliktu w Kosowie oraz kryzysu jugosłowiańskiego można zaliczyć następujące:

§ operacja lotnicza, której celem jest jedynie zniszczenie wojsk przeciwnika, nie wystarczy do osiągnięcia zwycięstwa we współczesnej wojnie, nawet jeśli jest ona prowadzona na wielką skalę,

§ wojna w „białych rękawiczkach”, czyli bez niepotrzebnych ofiar cywilnych oraz z wysoką skutecznością przeprowadzanych operacji pozostaje pieśnią przyszłości,

§ bez nacisków politycznych i dyplomatycznej presji wywieranej przez wszystkich głównych uczestników stosunków międzynarodowych nie da się ostatecznie rozwiązać tego typu konfliktów,

§ potwierdzenie nieumiejętność prowadzenia polityki bezpieczeństwa przez kraje Europy Zachodniej na własnym terenie bez udziału dyplomacji Stanów Zjednoczonych oraz znaczenia NATO i obecności sił USA w Europie,

§ funkcjonowanie w Kosowie protektoratu i działalność sił KFOR, które muszą czuwać nad realizacją porozumienia pokojowego, a w związku z tym zapewnić bezpieczeństwo wszystkim społecznościom je zamieszkującym,

§ sukces interwencji NATO i działalności wielu organizacji międzynarodowych na terenie Kosowa będzie mierzony zdolnością i skutecznością unormowania napięć i konfliktów ciągle utrzymujących się w prowincji,

§ powstanie swego rodzaju precedensu prawno- międzynarodowego ze względu na podjęcie interwencja zbrojnej z powodów humanitarnych, przy braku zgody Rady Bezpieczeństwa, co niesie za sobą konieczność ścisłego określenia roli organizacji regionalnych w utrzymywaniu pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego,

§ unaocznienie potrzeby szybkich i skutecznych mechanizmów zapobiegania konfliktom o charakterze etnicznym, religijnym czy politycznym (crisis management) oraz budowy nowej europejskiej struktury bezpieczeństwa,

§ konieczność realizacji PSEPW, który ma pomóc w odbudowie regionu, na co potrzeba wedle różnych szacunków nawet ponad 100 mld dolarów. Umożliwi to pokojowy rozwój regionu i bliższą integrację z Unią Europejską, zwiększając w ten sposób prawdopodobieństwo stabilizacji na Bałkanach,

wykład 13 -Rosja i Wspólnota Niepodległych Państw

1. Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Rosji.

2. Założenia polityki zagranicznej i bezpieczeństwa FR.

3. Główne kierunki i perspektywy realizacji polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Rosji w XXI w.