N mechanizmy usprawniania reakcji OBWE na kryzysy poprzez przyspieszenie formowania nowych misji w terenie (system REACT).
Date: 2015-10-07; view: 462.
Spotkanie na szczycie OBWE w Stambule 18-19 listopada 1999 r.
n Podczas szczytu podpisano Kartę Bezpieczeństwa Europejskiego (zwaną także Kartą Stambulską), Porozumienie o adaptacji Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie (CFE) oraz przyjęto wspólną deklarację oceniającą sytuację w Europie i wytyczającą zadania Organizacji na najbliższą przyszłość. Przygotowanie merytorycznych decyzji szczytu trwało ponad dwa lata – rozpoczęto je jeszcze w okresie polskiego przewodnictwa w 1998 r., a prace nad adaptacją Traktatu CFE zaczęły się w 1996 r.
Karta Bezpieczeństwa Europejskiego przewiduje m.in.
n usprawnienie form współpracy OBWE z innymi organizacjami i instytucjami europejskimi, w ramach niehierarchicznego systemu (Platforma Bezpieczeństwa Kooperatywnego).
n Uzgodniono zapisy podkreślające znaczenie zasady solidarności w stosunkach międzynarodowych oraz dające OBWE mandat do podejmowania wspólnych działań w razie naruszania przez jedno z państw swoich zobowiązań.
n Wzmocniono system ochrony praw człowieka i promocji demokracji na obszarze OBWE, zwłaszcza post-sowieckim. Pośrednio daje to możliwość wglądu w sprawy wewnętrzne związane z funkcjonowaniem praw człowieka i demokracji. Karta nie instytucjonalizuje OBWE, ale usprawnia jej działanie i nakierowuje na bardziej operacyjne funkcje.
n Dokument Wiedeński 1999, znacznie rozszerzający – wobec zawartych w Dokumencie Wiedeńskim 1994 - wojskowe środki budowy zaufania i bezpieczeństwa (CSBMs); m.in. rozszerzono zakres wymiany informacji wojskowej, obniżono progi powiadamiania o określonych rodzajach działalności wojskowej, wzmocniono reżim obserwacji i weryfikacji oraz wprowadzono katalog środków do wykorzystania w wymiarze regionalnym lub dwustronnym. Nie zdołano opracować bardziej zaawansowanych środków przydatnych w sytuacjach konfliktowych.
n Wspólna deklaracja polityczna szczytu dotyczyła przede wszystkim kwestii regionalnych. Potwierdzono rolę OBWE w dziedzinie zapobiegania konfliktom i ich rozwiązywania, w szczególności na obszarze b. ZSRR i b. Jugosławii. Określono też główne kierunki przyszłego zaangażowania. Mimo oporów rosyjskich wprowadzono postanowienie, iż OBWE będzie odgrywała rolę w rozwiązaniu konfliktu w Czeczenii.
n Od spotkania w 1999 r. w Stambule nie odbył się żaden szczyt przywódców politycznych państw OBWE.
n Na początku grudnia każdego roku, odbywa się Rada Ministerialna, podczas której dokonuje się podsumowania pracy Organizacji, proponuje kierunki na przyszłość, przyjmowane są decyzje i deklaracje oraz oświadczenia polityczne. W ciągu ostatnich lat, nie udało się, niestety, przyjąć wspólnej Deklaracji Politycznej na zakończenie Rady Ministerialnej.
Obszary działalności OBWE
1. WYMIAR POLITYCZNO-WOJSKOWY:
podstawowym instrumentem wymiaru polityczno-wojskowego jest Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa, które zajmuje się takimi kwestiami jak środki budowy zaufania i bezpieczeństwa (Confidence and Security Building Measures - CSBMs), kodeks zachowań w polityczno-wojskowych aspektach bezpieczeństwa, regionalne porozumienia kontroli zbrojeń.
Głównym celem Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa (Forum for Security Co-operation - FSC) jest: a) negocjowanie porozumień o kontroli zbrojeń, rozbrojeniu oraz o środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa, b) regularne konsultacje i współpraca w dziedzinach związanych z bezpieczeństwem, c) redukcja ryzyka powstawania konfliktów, d) monitorowanie implementacji porozumień.
2. WYMIAR LUDZKI:
Państwa OBWE zobowiązały się do przestrzegania wielu politycznie wiążących decyzji związanych z wymiarem ludzkim Organizacji.
Od 1990 r. rozwinęły specjalne instytucje i mechanizmy promujące respektowanie zobowiązań.
Główną instytucją, która zajmuje się monitorowaniem zobowiązań OBWE z zakresu wymiaru ludzkiego a także która służy pomocą państwom członkowskim w ich realizacji jest Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, z siedzibą w Warszawie(Office forDemocratic Institutions and Human Rights - ODIHR).
Innymi agendami zajmującymi się prawami człowieka są: Wysoki Komisarz do spraw Mniejszości Narodowych (będący jednocześnie instrumentem dyplomacji prewencyjnej) i Przedstawiciel OBWE do spraw Wolności Mediów.
3. WYMIAR EKONOMICZNY:
Przełomem dla problematyki gospodarczej i ochrony środowiska w OBWE była konferencja nt. współpracy gospodarczej w Bonn w 1990 r. W przyjętym podczas konferencji dokumencie państwa uczestniczące potwierdziły zobowiązania do przestrzegania zasad gospodarki rynkowej. Ze względu na fakt, że w coraz większej liczbie państw członkowskich miały miejsce reformy gospodarcze, zaczęły one szukać sposobów wzmocnienia zainteresowania OBWE sprawami transformacji gospodarczej. Państwa zadecydowały o corocznych spotkaniach poświęconych gospodarce i ochronie środowiska w ramach Forum Ekonomicznego. Odbywa się ono w Pradze i ma za zadanie m.in. przegląd realizacji zobowiązań państw w wymiarze ekonomicznym.
Utworzenie stanowiska Koordynatora OBWE ds. Ekonomicznych i Ochrony Środowiska w 1997 r. miało również służyć, zwróceniu uwagi na ważność problematyki gospodarczej i ochrony środowiska oraz sposoby identyfikacji zagrożeń, dla bezpieczeństwa wynikających z problemów ekonomicznych, społecznych i ochrony środowiska.
n W ostatnich latach problematyka Forum Ekonomicznego dotyczyła takich zagadnień jak: bezpieczeństwo transportu, trendy demograficzne i migracje osób należących do mniejszości narodowych na obszarze OBWE, zjawisko handlu ludźmi, bronią, narkotykami i ich wpływ na gospodarkę, finansowanie terroryzmu i pranie „brudnych pieniędzy”, problematyka degradacji gruntów, skażenia gleby i gospodarki wodnej w kontekście zagadnień bezpieczeństwa, transportu morskiego i żeglugi śródlądowej.
n W 2003 r. w Maastricht został przyjęty Strategiczny dokument OBWE dla wymiaru ekonomicznego i ochrony środowiska – uzupełniający Dokument Boński z 1990 r. Koncentruje się on na rozwoju współpracy między krajami, podkreśla wagę wspierania zasad dobrego rządzenia, zapewniania zrównoważonego rozwoju oraz znaczenie ochrony środowiska naturalnego.
n Przewodnictwo Greckie w jako temat wiodący w 2009 r. wymiaru ekonomicznego podjęło problematykę migracji: zarządzanie, aspekty ekonomiczno-społeczne, wpływ na stabilność i bezpieczeństwo w regionie OBWE.
Ocena działalności OBWE
Mimo braku własnych sił zbrojnych i wewnętrznych sporów np. co do charakteru konfliktów na obszarze byłego ZSRR OBWE:
n Podnosi standardy norm i zachowań w stosunkach międzynarodowych,
n Wzmacnia (wprowadza) wartości demokratyczne, prawa człowieka i zasady państwa prawa,
n Podejmuje się prowadzenia dyplomacji prewencyjnej i rozwiązywania kryzysów
n Działa na rzecz budowy i stabilizacji ładu wojskowego
Do najważniejszych zadań misji terenowych OBWE, określonych każdorazowo ich mandatem, można zaliczyć m.in.:
n wsparcie tworzenia instytucji publicznych (szkolenie urzędników publicznych, służb policyjnych, pracowników wymiaru sprawiedliwości);
n monitorowanie sytuacji w zakresie przestrzegania praw człowieka oraz budowa instytucji demokratycznych. Misje skupiają się na realizacji programów promujących rządy prawa (rozwój sądownictwa i infrastruktury prawnej) oraz wspierających działalność wolnych mediów;
n monitorowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa - misje są najważniejszą częścią systemu wczesnego ostrzegania i zapobiegania konfliktom OBWE;
n działanie na rzecz powrotu uchodźców oraz promocję ich reintegracji ze społecznościami lokalnymi (szczególnie w krajach bałkańskich).
n Ogółem w misjach OBWE pracuje ok. 2300 przedstawicieli państw uczestniczących OBWE, w tym ok. 80 % stanowią obywatele państw na których terenie działają misje OBWE. Największą jest Misja OBWE w Kosowie. Misje pochłaniają ok. 72 % budżetu OBWE.
n Obecnie OBWE prowadzi 18 misji terenowych:7 na Bałkanach (Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Kosowo, Macedonia, Serbia); 3 na Zakaukaziu (Armenia, Azerbejdżan oraz Biuro Osobistego Przedstawiciela Przewodniczącego OBWE ds. konfliktu w Górnym Karabachu), 5 w Azji Centralnej (Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan) oraz 3 w Europie Wschodniej (Białoruś, Mołdowa, Ukraina).
n Proces z Korfu
Na nieformalnym spotkaniu ministrów spraw zagranicznych OBWE na Korfu (27 - 28 czerwca 2009 r.), które poświecone było przede wszystkim inicjatywie prezydenta D. Miedwiediewa ws. nowego porozumienia w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego, podjęto decyzję o zainicjowaniu dialogu nt. bezpieczeństwa europejskiego – „procesu z Korfu”.
n Kwestia przyszłości „procesu z Korfu” była centralnym punktem dyskusji Rady Ministerialnej OBWE w Atenach (1-2 grudnia 2009 r.). Ministrowie SZ państw OBWE zdecydowali, iż dalsza dyskusja toczyć się będzie w ramach wzmocnionej Stałej Rady i Forum Bezpieczeństwa podczas regularnych nieformalnych spotkań w Wiedniu z udziałem ekspertów ze stolic.
Dialog skoncentruje się na:
n implementacji norm, zasad i zobowiązań OBWE;
n roli Organizacji w dziedzinie zapobiegania i rozwiązywania konfliktów;
n kontroli zbrojeń konwencjonalnych i środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa;
n nowych zagrożeniach;
n wyzwaniach w wymiarze ekonomiczno-środowiskowym;
n prawach człowieka i podstawowych wolnościach;
n wzmocnieniu efektywności OBWE;
n współpracy z innymi organizacjami międzynarodowymi.
Przewodniczący OBWE w 2010 r., Kazachstan, został zobowiązany do przedstawienia do końca czerwca 2010 r. raportu nt. postępu prac.
Wykład 15 - Polska w międzynarodowych stosunkach politycznych
1. Wyznaczniki pozycji międzynarodowej Polski po 1989 r.
| <== previous lecture | | | next lecture ==> |
| Cele OBWE | | | Ramy instytucjonalno-prawne polityki zagranicznej Polski |