Рылыс материалдары

Date: 2014-03-03; view: 1019.

2. Галантериялық тауарлар

1. Зергерлік бұйымдар
2. Жиһаз тауарлары

Құрылыс материалдарын тағайындауына, түріне, алу тәсіліне, құрылымға, өңдеуге, бояуға, мөлшеріне, атына, маркасына байланысты топтастырылады.

Дайындалу ына байланысты келесі топтарға бөлінеді: тоқушылар, жамылтқылар, құрастырылуы, шынылауға арналған, қаптайтын және өңдейтін, санитарлық және техникалық.

Тоқушы топтарға ұнтақ тәрізді материалдар, сумен әсемдеп құрастыру және т.б. жатады.

Тоқушылар гипстік, карбонаттық, магнезиялы материалдармен минералды қосылысады. Шикізатқа таулы тұқымдардың мен жасанды даярланған қоспалардың, қатаю процесіндегі физикалық – химиялық белсенділігін ескереді. Ол әуе және су тоқушылары болып бөлінеді.

Галантериялық тауарлар 7 топқа топтастырылады: металлдық галантерия, пластмассадан жасалған галантерия, жөндеу материалдары, тоқыма галантериясы, былғары галантериясы, жол бұйымы және щеткалық, қырынуға арналған айна, бәлезік, сивенир бұйымдары.

1. металлдық галантерия жататындар:

• әсемдейтін заттар;
• қырынуға арналған бұйымдар;
• қол өнер мен тігінге арналған;
• киімге;
• темекі шегуге және т.б. арналған заттар.

Заттарды әдемілеу өз кезегіде келесілерге бөлінеді: қолды, көйлекті, шашты, мойынды әдемілей үшін. Қолданылатын материалдар мен қарапайым қызмет атқаруымен зергерлік бұйымдардан ерекшеленеді.

1. Галантериягы көпшілік әсемдеу мен жөндеу материалдары. Пластикалар термопластикалық қолданылады. Оған: тарақ, түймелер, ілгектер,әшекей түйреуіш заттар,моншақтар және т.б. жатады.
2. тігін галантериясы: жіптер.
3. былғары галантериясы.

Зергерлік бұйымдар

Зергерлік бұйымдар негізгі және қосалқы материалдардан құралады. Негізгі материалдарға қорытпалар , зергерлік тастар , сәндік және иеталлдарды жөндеу материалдары жатады. Қосалқы материалдар: тұздар, реактивтер, отқа төзімді материалдар және әртүрлі өндіріс операцияларында қолданылатын заттар.

Металл және оның қорытпалары.

Қымбат металлдарға алтын, күміс, платина топтамасы - палладий , рутений , иридий және осмий жатады. Табиғат байлықтарының сирек кездесетін қасиетті жоғары құнды металлдар қымбат металдар болып табылады. Бұндай қасиеттерге жататындар: әдемі сырт пішін, химиялық және әсемдік беріктік, басқа металдармен әрекеттесу қабілеті.

Барлық қымбат металлдар аса қуаттылық пен тозуға төзімділік қасиеттерге ие. Сол үшін қымбат металлдар зергерлік жұмыстардың сыртын жабуға ғана қолданылады, ал басқа зергерлік бұйымдар лигатура қорытпаларымен әзірленеді. Қорытпалар жеткілікті қатты және тозуға төзімді болады.

Қымбат металл қорытпасының таза саны сынау деп аталады. Зергерлік тәжірибеде сынаулардың 4 жүйесі қолданылады: золотниковая, каратная, метрлік және сынаулардың унцевая жүйесі.

Елімізде сынаулардың метрлік жүйесі қолданылады. Кез келген қорытпа 1000 таразы бөлімдерін сындырады.

Алтын және оның қорытпасы

Бұл сары түсті, ауыр және әсем металл. Тығыздығы 19,32 г/см3. Балқу температурасы 1064,4 градус. Химиялық байланысына көңіл бөлсек алтын сарғылт, бірақ мықтылық қасиетке ие болу үшін азоттық, тұз қышқылдарымен және сынаппен қосылысады. Зергерлік өнеркәсіпте қорытпа сынаулардың 375 500.583.750.958 қолданылады. Лтгатура сапасы ретінде оларға металдардың күміс , мыс , темір , кадмий және т.б. қолданылады.

Күміспен қосқанда алтынның түсі бозарады, мыспен қосылғанда қызыл реңк, темірмен қосылғанда көк, кадмиймен жасыл түс болады. Күміс пен палладийді қосқанда ақ түске ие болады. Оны «ақ алтын» деп атайды. 958 сынау қорытпасы «қызыл айыр» деп аталады, бірақ оо табиғи алтыннан ерекшеленбейді.

Күміс және оның қорытпасы

Күміс – ақ, созылуға икемді, әсем металл. Тығыздығы 10,5 г/см 3. Балқу температурасы -960,8 градус. Басқа металлдардан қайта тез қалпына келуші, электр өткізгіштік, жылу өткізгіштік қасиетпен ерекшеленеді. Күкірт сутегісімен қосылысқанда күңгірттенеді. Сынаулары - 750,800,875,916,925 және 960.

Өндірістік зергерлік бұйымдар үшін негізгі қорытпа сынаулар800, 875 болып табылады.

Платина сынау металлдары және оның қорытпасы.

Платина – күміс ақ түсті сұрлау реңкті металл. Тығыздығы – 21,45 г/см3.Балқу температурасы – 1769 градус. Жоғары химиялық тұрақтылыққа ие. Зергерлік жұмыста платина қорытпасының 950 сынауы қолданылады.

Күміс тәрізді металл палладий – ақшыл түсті ашық платина. Тығыздығы – 11,97. балқу температурасы – 1552, тік тұратын химиялық қа

Палладий ие.

Зергерлік тастар табиғи және жасанды болуы мүмкін.

Қымбат тастар мөлдірлікке, әдемілік пен қаттылық қасиетке ие сирек кездесетін минералдар болып табылады. Ол топқа алмас, изумруд, лағыл және інжу тастары жатады. Қымбат тастардың көпшілік бірлігі, карат -0,2-ге тең.

Жартылай қымбат тастарға александрит, квартц, берилий, таулы хрусталь, анар, янтарь, жылтыр тас, топаз, корал жатады.

Жөндеу тастар : яшма , малахит , асыл тас , нефрит , лазурит , амазонит , агат және т.б.

Жиһаз тауарлары

Тағайындалуына байланысты бірнеше топтарға бөліп қарастыруға болады.

1. конструкциялық;

2. өңдеулер;

3. қаптайтындар;

4. жиһаз фактурасы.

Құрастырма материалдар.

Жиһаз өндірісінде бұл материал бұйымдары каркас құрастыру үшін қолданылады. Сол үшін беріктікке, қаттылыққа және жоғары тұрақтылыққы итермелейді. Сонымен қатар, бұл материалдар технологиялық болуы керек және жеңіл құрастырылып, желім жабыстыруға, шегелеуге, өңдеуге тез бейімделуі керек.

Сонымен қатар құрастырушы материалдар жоғарғы естетикалық қасиетке ие болуы керек: әдемі фактура, әртүрлі бояулар және өңдеуге жақсы беріледі.

Ағаш материалдары жоғары қаттылыққа ие болып жатады. Көптеген ағаштарға сурет салуға болады. Ол жағымды жылы түстер ұйде жайлылық жасап тұрады. Ақашты тақтай және қайрақ жасағанда көп қолданады. Ағаш материалдарының бір ғана кемшілігі – ылғалдыққа төзімсіздігі.

Синтетикалық материалдар дайын жиһаз бұйымдарының орындықтарының отырғыштарын, жәшіктер мен пласмассалар жасауда қолданылады.

Жиһаз өндірісі және оны жобалау.

10 – тақырып. Тауарлардың экспертизасы

1.1 Экспертиза ұғымы жіне мақсаттары

1.2 Экспертиза түрлері

1.3 Эксперт құрылымы және нәтижесі

Экспертиза –қандай да болмасын сұрақты шешудегі білімге сүйене отырып, нәтижеге жету.

Экспертиза жүргізу үшін 2 топтан тұратын комиссия құрылады: эксперттік және жұмысшы.

Экспертизаның негізгі компоненттері: субъекті, объекті, белгілер, әдістер, процедура және нәтиже.

Объекті - тауардың тұтыну қасиеттері.

Белгілер жалпы және нақты болып бөлінеді. Жалпы белгілер қоғамдағы бағалы нормалар мен ұсыныстар пайда болады. Нақтыһ белгілер отандық және шетелдік нормативтік – техникалық құжаттармен нақты талаптар қояды.

Экспертиза әдістері:

1. шапшаң экспертиза:

- эксперттіктер.

- құрал – жабдықтармен есеп айырысу.

2. комплексті экспертиза:

- әлеуметтік зерттеу.

- эксперттіктер.

- құрал – жабдықтармен есеп айырысу.

Эксперттік әдістер 2топқа бөлінеді: топ бастаушының эксперттік әдісі, комиссиялық әдіс.

Экспертиза түрлері:

1. Экологиялық – тұтыну барысында қоршаған ортаның тауар сияқты тұтынушыға әсер етуі.

Экологиялықтауар сапасының көрсеткіштері 2 негізгі топтарға бөлінеді:

- Табиғи орта (автокөліктен бөлінетін газдар);

- Табиғи пайдалы қазбалар орналасқан орта (асхана өнімдерін өртеуде бөлінетін күйе және т.б.).

2. Экономикалық экспертиза негізгі экономикаылқ көрсеткіштер болып табылады.

3. Тауарлық экспертиза.

Экспертиза барысында келесілер анықталады:

1. Стандарттарға сәйкестігі;
2. Сұрыптардың төмендеуі;
3. Сапа сәйкестігі;
4. Дұрыс бағалау мен қайта бағалау;
5. Табиғи кему мөлшері.

Тауарлық экспертиза сауда палаталар мен техника экспертиза бюросында өткізіледі.

Тауарлық экспертиза шешіміне келесі сұрақтар қойылады:

- Тауар сапасын стандарттауға жауап беру;

- Тозу дәрежесі;

- Сақтау мен тасу ережелері және т.б.

4. Технологиялық экспертиза – жартылай фабрикат бұйымдары мен материалдарды өңдейді.

5. Соттық – экспертиза заңға сүйенеді.

Қорытынды 3 бөлімнен тұрады: кіріспе, зерттеу және нәтиже. Кейде төртінші бөлім қолданылады. Ол синтез жасаушы бөлім болып табылады.

Кіріспе бөлімінде:

- Экспертиза атауы мен нөмірі;

- Экспертизаны тағайындайтын органдар туралы;

- Экспертизаны өткізуде қолданылатын заңдар;

- Экспертизаға түсетін материалдар саны мен натижеге қол жеркізу мерзімі;

- Экспертиза туралы эксперттерге мәлімдеу;

- Объектілердің реквизиттері және түрі, қораптауы, тасымалдануы;

- Эксперттерге қойылатын сұрақтар.

Экспертті зерттеу бөлімінде нәтиже зерттеу процесі, оның нәтижелері анықталған фактілерді ғылыми түсіндіруге мүмкіндік береді.

Синтез жасаушы бөлімінде зерттеу нәтижелерінің жалпы бағалауына сипаттама береді.

Қорытындыда берілген сұрақтарға жауаптар ұсынылады. Әрбір сұрақ нақты жауапқа ие болуы тиіс.

Оның негізгі принциптері:

- Анықтығы;

- Мүмкіншілігі.