![]() |
Бокей хандыгынын курылуыDate: 2015-10-07; view: 1648. 1797 жылы картайган Айшуак султан Киши жуздин ханы болып шыга келди. 1799 жылы Бокей султан Ресей императорынын атына хат жазып озинин кол астындагы казактардын бир болигинин Жайыктын он жак бетине кошип баруына руксат сурап,отиниш жасады. 1801 жылгы 11 наурызда Ресей монархы I Павелдин жарлыгы шыгып,Бокей султан мен онын кол астындагы казактардын Жайыктын он жак бетине кошуине руксат етилди. Бокей султаннын кол астындагы казактар орналаскан бул аймак Ишки Орда деп аталды.Ишки Орда батысында Астрахан,солтустиги мен шыгысында Саратов жане Орынбор губернияларымен шектести ,онтустиги мен онтустик –шыгысында Каспий тенизи мен Жайык шекара шебине барып тирелди. 1801 жылы Жайыктын он жагасына 5 мынга жуык отбасы кошип барды. 1897 жылгы Ресей империясынын Жалпыга бирдей алгашкы халык санагынын корсеткен натижеси бойынша,Ишки Ордада 207 мын казак болды. 1812 жылы Бокей султанга хан лауазымы берилди. Бокей хан 1815 жылгы 12 мамырда кайтыс болады. Жангир ер жетип камелеттик жаска толганша Астрахан губернаторы Андреевскийдин уйинде турды. Жангир 1824 жылы Орал каласында хан болып жарияланды жане хандыкты 20 жыл бойы баскарды. 1827 жылы ол хандыктын орталыгы –Хан ордасынын негизин калады.Хан ордасы Нарын кумынын батыс болигинде салынды. Жангир хан билер сотынын окилдигине едауир шек койды. Жангир ханнын озинин жеке меншигинде 400 мын десятинага жуык жери болды. Би Балкы Кудайбергенулынын жери де 300 мын десятинага жетти. 1832 жылы Жангир хан Бокей хандыгынын оз жарменкесин уйымдастырды. 1835 жылы Жангир ханнын тикелей нускауы бойынша мусылман мешити ашылды. А.Алекторовтын айтуына караганда ''хан бирде-бир рет намазын каза кылмаган жума сайын султандармен бирге мешитке барып турган рамазан айындагы ораза кезинде онда тан атканша болып журген '' 1841 жылы Жангирдин оз бастамасы бойынша алгашкы зайырлы мектеп ашылды. Жангир хан ан аулауды оте жаксы корди.\Жангир агаш отыргызу исине коп конил болди.Онын тикелей нускауы бойынша 50 мын гектар жерге агаш отыргызылып,когалдандырды.Агашты кескен сындырып булдирген айыпты адамга 25 рет дуре согылган. Жангир хан 42 жасында генерал-майор шенине ие болды,43 жасында Казан университети Гылыми кенесинин курметти мушеси болдып сайланды. Жангир хан 1845 жылы кайтыс болды. Онын отбасында еки айели алты улы уш кызы калды.Жангирдин торт улы Ресей императорлык паж корпусында арнаулы курстарда окып,сол кездеги ен тамаша билим алып шыкты. 1846 жылы Ишки Орданы баскару ушин Адил султан(Бокейдин улы)торагасы болып тагайындалган Уакытша Кенес курылды. 1872 жылы Ишки Орда Астрахан губерниясынын курамына берилди. Зайырлык-дини емес азаматтык омир салты.
|