Казакстандагы мадени омир ( 1946-1985)

Date: 2015-10-07; view: 2758.

Кенес окимети 1947 жылгы карашада « Казак КСР –инде жогары жане орта билимди бурынгыдан ари жетилдиру шаралары туралы» каулы кабылдады.

Мемлекет мектептердеги билим беруге мол каржы болди. Егер 1946 жылы бул максатка 85,6 млн сом болсе, 1950 жылы 146,5 млн сом болди.

1950 жылга карай республикада жалпы билим беретин 9088 мектептер жумыс истеп, оларда 1 млн 439 мын окушы окыды.

1950 жылдын сонында Казак КСР Га-нын жуйесинде 50 гылыми-зерттеу мекемеси, онын ишинде 19 институт, 13 сектор, 2 муражай, обсерватория, 3 ботаникалык бак пен 8 гылыми база жумыс истеди.

1985 жылы республикада 40377 гылыми кызметкер жумыс истеди. Олардын 864-и гылыми докторы, ал 650 –и Гылым академиясынын академиктери, корреспондент мушелери, профессорлар болды.

1951 жылы 31 маусымда «биркатар жат угымдарды баяндайтын Казак адебиети окулыктарынын барлык басылымдарын алып тастауга...» буйрык берилди.

Кез келген шыгарманы жарыкка шыгару Главлиттин руксатымен жузеге асырылды.

Казакстан Компартиясы ОК-нин 1947 жылгы 21 кантардагы «Казак КСР Гылым академиясы Тил жане адебиет институтынын жумысындагы орескел саяси кателиктер туралы» атты арнайы каулысында ешбир негизсиз Есмагамбет Ысмайылов, Мухтар Ауезов, Кайым Мухаметканов, Кажым Жумалиев, Сабит Муканов т.б. « ултшылдык пен байшылдыкты « ансаушылар» » деп айыпталды.

Ермукан Бекмаханов дарынды тарихшы еди. Ол 1943 жылы Алматыда жарык корген « Казак КСР тарихы» атты курдели енбектин негизги авторларынын бири. Китаптын 14-ши тарауында Кенесары Касымовтын басшылыгымен болган котерилис туралы жазылган.

Е.Бекмаханов 1946 жылы КСРО Гылым академиясында докторлык диссертация коргап, онын колжазбасын 1947 жылы « 19 гасырдын 20-40 жылдарындагы казакстан» деген атпен жеке монография етип жарыкка шыгарган болатын.

Е. Бекмаханов 25 жыл бас бостандыгынан айырылды. А.М. Панкратов деген кисинин аркасында 1954 жылы акталып шыкты.

КОКП 20 съезинин когамдагысталинизмнен арылту жониндеги арекети « жылымык» деген атау алды.

1947 жылы М.Ауезов « Абай» роман-эпопеясынын екинши китабын аяктады. 1949 жылы оган алгашкы еки китабы ушин биринши дарежели КСРО Мемлекеттик сыйлыгы берилди.

С. Кожыков «Менин атым Кожа»

А. Нурпейисовтин « Кан мен тер » трилогиясына 1974 жылы Мемлекеттик сыйлык берилди.

Бекмаханов Ермукан Бекмаханулы ( 1915-1966)

Мухтар Ауезов Омарханулы ( 1897-1961)