Тэатр і музычнае мастацтва.

Date: 2015-10-07; view: 715.

Літаратура.

У другой палове XVII—XVIII ст. выхадцы з беларускіх зямель рабілі свой унёсак у развіццё рускай і польскай культур.

Да класікаў польскай літаратуры адносяцца Ю. Нямцэвіч, Ф. Карпінскі, А. Нарушэвіч, Я. Аношка ды іншыя, якія нарадзіліся, жылі, тварылі на беларускіх землях. Сярод іх можна вылучыць польскамоўнага паэта Францішка Князьніна (1750—1807 гг). Ён быў ураджэнцам Віцебска. Вучыўся ў Полацку, Слуцку, Нясвіжы. Служыў сакратаром у князя А. К. Чартарыйскага. У сваёй творчасці ўслаўляў родныя мясціны, захапляўся прыгажосцю краю. Пры гэтым Ф. Князьнін цікавіўся, а месцамі і выкарыстоўваў у сваіх творах беларускі фальклор.

Беларуская жывая гутарковая мова ў літаратуры другой паловы XVII—XVIII ст. дайшла да нас пераважна ў песеннай лірыцы. Рукапісныя «Аршанскі», «Курніцкі», «Маскоўскі» зборнікі змяшчаюць каля 150 любоўных песняў накшталт:

Не гуляй, галубка, твой галубочак,

Паляцеў жа ён у вішнёвы садочак.

Сеў над ракою ўвесь беляненькі,

Пагуківае свае галубанькі...

У ананімнай беларускамоўнай літаратуры таксама адлюстроўваліся лёсавызначальныя гістарычныя падзеі. Так, да героіка-рамантычнага паэтычнага жанру можна аднесці «Песню беларускіх жаўнераў», якая была прысвечана паўстанню Т. Касцюшкі.

Інтэрмедыя – невялікі драматычны твор, ставіўся ў сярэдніх школах і калегіумах.

Аматарскі тэатр – Нясвіж, Слонім, Ружаны. Пазней – прыгонны тэатр.

У музычным мастацтве 17 – 18 ст. хуткае развіццё атрымала царкоўная і касцёльная музыка.

Ірмалой – пісьмовы зборнік песнапенняў, ім карысталіся ў праваслаўных храмах, прызначаўся для аднагалосага вакалу і так званага знаменнага распеву (па знаменнаму – крукавому – запісу)

З 2-й паловы 16 ст. на Беларусі пачынаюць друкавацца зборнікі пратэстанцкіх песнапенняў з пяцілінейнымі еўрапейскімі нотамі. Упершыню выкарыстаны ў зборніку “Супрасльскі Ірмалагіён” (стварыў Багдан Анісімавіч з Пінска ў 1598 г.).

Распаўсюдзіліся і шматгалосыя спевы (па партыях).

Вядомы помнік беларускай музыкі 17 ст. – “Полацкі сшытак”, запісаны круглымі італьянскімі нотамі, якія ляглі ў аснову сучаснай нотнай граматы.

У горадзе Брэсце вядомы арганіст Трошка (сяр. 16 ст.).

У 1611 – 1615 г. на сродкі шляхціца Андрэя Скарульскага быў пабудаваны вялікі арган для нясвіжскага касцёла езуітаў.

Малы арганны інструмент – рэкгал.

Пры дварах буйных феадалаў існавалі капэлы.

Пры школьных і прыгонных тэатрах – аркестры.

Мясцовыя кампазітары – Міхал Казімір Агінскі, Ян Давід Голанд, Мацей Радзівіл.

Беларуская мова працягвала захоўвацца ў сялянскім, мяшчанскім, дробных шляхецкім асяроддзі, што з'яўлялася галоўнай перадумовай для яе адраджэння.