Лекцыя 12.

Date: 2015-10-07; view: 501.

Джерела та література

Акт проголошення незалежності України 24 серп­ня 1991 року.— К., 1991.

Декларація про державний суверенітет України.— К.,1991.

Конституція України.— К.,1996.

Алексеєв Ю.М., Кульчицький С.В., Слюсаренко А.Г. Україна иа зламі історичних епох (Державотворчий процес 1985-1999 рр.).— К., 2000.

Білоус О. Типологія політичних партій України. — Політика і час.— 1992.— № 6.

Бойко О. Україна 1991-1995 рр.— К., 1996.

Вовканич С. Національна еліта і інтелектуальний потенціал нації.— Філософська і соціологічна дум­ка.— 1996.— № 7-8.

Калмакан І., Бриндак О. Виникнення та еволюція національної партійної системи в Україні у XX сто­літті.— Одеса., 1997.

Кормич ,Л.І. Конституційні традиції України — теоретична база сучасного державотворчого процесу. — Культурно-історичні, соціальні та правові аспекти дер­жавотворення в Укр-аїні. 36. наук. праць.— Одеса, 1996.

Литвин В.М. Украйна: политика, политики,власть.— К.,1997.

Селіванов В. Проблеми трансформації власності і права в Україні.— Віче.— 1997.— № 5.

Стылістыка афіцыйна-справавых дакументаў

Афіцыйна-справавы стыль рэалізуецца ў мове службовых дакументаў, якія фіксуюць дзейнасць установы. Іх можна падзяліць на групы:

1. Распарадчыя дакументы (пастановы, распараджэнні, рашэнні, загады і інш.).

2. Арганізацыйныя дакументы (статуты, палажэнні, інструкцыі).

3. Арганізацыйна-распарадчыя дакументы (пратаколы).

4. Інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведкі, дакладныя і тлумачальныя запіскі, зводкі, агляды, акты, лісты, тэлеграмы і тэлефанаграмы).

Па форме дакументы падзяляюцца на агульныя і стандартныя. Агульнымі з'яўляюцца дакументы, якімі афармляюцца розныя дзеянні і адносіны, напрыклад, загады, службовыя лісты, заявы і пад. На кожны раз тут складаецца новы дакумент. Стандартныя запаўняюцца ў пэўнай паслядоўнасці і па строга абавязковых правілах. Гэта – даручэнні на атрыманне таварна-грашовых каштоўнасцяў, камандзіровачныя пасведчанні, даведкі пра заработную плату, з месца жыхарства і пад.

Справавыя лісты: моўнае афармленне

Па функцыянальным прызначэнні справавыя лісты (службовыя лісты) можна падзяліць на дзве групы:

1) лісты, якія патрабуюць адказу;

2) лісты, якія не патрабуюць адказу.

Кожны від афіцыйнага пісьма мае сваю моўную формулу. Моўная формула – гэта ўстойлівы зварот, словазлучэнне, якое выражае від, характар той ці іншай упраўленчай, вытворчай ці проста прафесійнай функцыі. Так, моўнай формулай пісьма-пацверджання з'яўляецца выраз: «Пацвярджаем атрыманне…», моўнай формулай гарантыйнага пісьма – выраз: «Гарантуем, (што)…». Сама назва пісьма абумоўлена моўнай формулай пісьма.

Цяжка ўявіць афіцыйна-дзелавую пісьмовую мову без скарачэнняў слоў і словазлучэнняў. Іх пранікненне ў дзелавую дакументацыю тлумачыцца трыма прычынамі:

· імкненнем да эканоміі месца,

· высокай частотнасцю асобных слоў і словазлучэнняў

· жаданнем пазбегнуць паўтарэнняў доўгіх назваў.

Апрача таго, неабходна помніць, што дзелавыя лісты не павінны быць большымі за 2-3 старонкі машынапіснага тэксту.

Графічныя скарачэнні бываюць агульнапрынятыя, якія не патрабуюць тлумачэння, і ўмоўныя, што сустракаюцца ў спецыяльнай літаратуры, напрыклад у слоўніках, і становяцца зразумелымі толькі пры наяўнасці спісу скарочаных напісанняў.

Да агульнапрынятых адносяцца скарачэнні, якія ўжываюцца на пісьме:

а) пры абазначэнні лічбамі гадоў і стагоддзяў: г.- год, гг.- гады, ст.-стагоддзе;

б) пасля пералічэння: і г.д. – і гэтак далей, і інш. – і іншае, і пад. – і падобнае, г.зн. – гэта значыць;

в) пры спасылках: гл. – глядзі, напр. – напрыклад;

г) іншыя скарачэнні: акад. – акадэмік, б. – былы, зб. – зборнік, р-н – раён.

Ёсць пэўныя патрабаванні пры графічным скарачэнні:

1. Пры скарочаным напісанні ставіцца кропка і захоўваюцца знакі і пачатковыя літары, уласцівыя поўнаму напісанню: В.-Д.к .- Волга-Данскі канал.

2. Стандартныя скарочаныя абазначэнні метрычных мер пішуцца без кропак: га – гектар, см – сантыметр, кг – кілаграм.

3. Пры спалучэнні дзвюх аднолькавых зычных скарачэнне робіцца пасля першай зычнай, а пры збегу дзвюх або некалькіх зычных – пасля апошняй зычнай: камен. вугаль – каменны вугаль, бухг. – бухгалтэрыя.

4. Нельга скарачаць слова на галосную літару і на й, ў, ь.

5. Скарочаныя літарныя абазначэнні складаных прыметнікаў пішуцца праз злучок: с.-г. – сельскагаспадарчы. Праз злучок пішуцца і графічныя скарачэнні назоўнікаў, калі бярэцца першая і апошняя ці дзве апошнія літары: з-д – завод, в-аў – востраў.

Складанаскарочаныя словы бываюць рознага тыпу. Яны могуць утварацца:

1) з частак слоў ці частак слова і другога поўнага слова: насценгазета, Будбанк, фінаддзел;

2) з пачатковых гукаў поўных слоў (гукавыя абрэвіятуры): ВЭТ – вырабы электроннай тэхнікі, КЭД – квантавая электрадынаміка;

3) з пачатковых літар поўных слоў (літарныя абрэвіятуры): СВД – святловыпраменьваючы дыёд, БДУ;

4) з часткі першага слова і пачатковых гукаў першых слоў: БелСЭ –Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, БелАЗ – Беларускі аўтамабільны завод;

5) з пачатковых гукаў першых слоў і часткі наступнага слова: ЭЛіМБел – Энцыкл. літаратуры і мастацтва Беларусі.