ФОРМАЛАРЫ 27 страница

Date: 2014-03-21; view: 793.

Шынымен де оқымысты педагогтардың өткен жылдардағы айтылғандары өз мағынасын әлі сақтап отыр. Олардың ғылым мен тәжірибеге зор әсеріне ешкім де күмәнданбайды. Алайда он жыл бұрын құрылған инновацияларды жаңа деп есептеуге болмайды.

Жаңалықтар еңгізу уақытқа тәуелсіз бағалануы қажет. Бұл көзқарастан алғанда белгілі жағдайды іске асырған педагогтарды жаңашылдар деп есептеген жөн. Ғылыми жұмыста іс басқа. Бұндай басымдылыққа ғылымда жаңа білімді алғаш кім алса, сол мәселеге қоғамның назарын аударса, сол ие болады.

Белгілі бір дәрежеде техникаға тән түсініктер оқыту немесе тәрбиелеу әдістемесіндегі жаңалықтарды сипаттауға қолданылуы мүмкін.

Идея болып әр оқу ұйымдарында жайылып, әр аймаққа таралып өз әсерін бергенде, бірақ арнайы жағдайларда қаралмайтын болады. Әңгіме әр аймақтағы әдебиет, тарих, биология және тағы басқа пәндерде үлкен жэне кіші сыныптардың әр аймақтағы еңбек, моральдық, экологиялық, саяси- идеялық тәрбиесі жөнінде болып отыр.

Білім беру саласында жаңалықтар еңгізуді бағалау үшін сапалы бағалап, талдау керек. Ол алынған білімнің белгілі білім қатарындағы орнын және сабақтастығын көрсетеді.

Нақтылау деңгейі

Бұл деңгейде инновация білім алу және тәрбиеге байланысты жеке теориялық немесе тәжірибелік қағидаларды нақтылайды. Педагогика ғылымында бұл деңгейді жаңашылдықтың модификациялық типі деп айтады. Оның құрамы болып тиімді ету, түр өзгеру және аналог (бағдарлама, әдістеме, құрамы) өзгертуге белгілі әдістемені және пәнді оқытуға көшіру деп те түсінеді. Оған мысал,П.М. Эрдниевтің математикалық материанегізінде жасаған дидиктикалық бірліктерді ірілендіру әдісін тарих және басқа да оқу пәндеріне көшіру мысал бола алады.

Толықтыру деңгейі.Инновация білім алуда және тәрбиеде теориялық және тәжірибелік жағдайды кеңейтеді. Бұрын әйгілі болмаған білімнің жаңа қырларын ашады. Оны толық өзгертпей жаңа толықтырулар енгізеді. Оған мысал ретінде Мәскеу қаласынаң №109 орта мектебінің бастауыш сыныптар мұғалімі Е.Н. Потапованың алты -жеті жасар балаларға жазу үйрету әдістемесін құру тәжірибесін келтіруге болады ( Қараңыз;Е.Н. Потапова. Радость познания.М,.1990)

Қайта құрылу деңгейі.Ол бұрын теорияда болмаған білім беру және тәрбие саласында жаңа идеямен ыңғаймен сипатталады. Көзқарастар нүктесі ауысып, тиімді ыңғай ұсынылады.Дидактикада бұған оқытуды тұтас қарастыру тәсілі жатады.

И.П.Волков М.П. Г.И.Гончарова. И.П. Иванов, Е.А. Ямбург. Және тағы басқа әйгілі педагоктардың жаңашылдық және зерттеу тәжірибесінде Ресей мектептерінің жаңартылған үлгілерін көрсетті. Олардың педагогикалық жаңалықтары, нәтижелері бүкіл ел мұғалімнің игілігін айналды.

Ғылым мен практика ұсынған жаңа әдістер оқу тәрбиелік үрдісінің жоғары деңгейін және оқушылардың одан әрі дамуын қамтамасыз етуі керек. Бұл тұрғыдан барлық инновация өзі-өзі ақтамайды, дегенмен кейбір кезеңдерде дұрыс нәтижелерге қол жеткізуі мүмкін. Педагогикалық инновациялардың прогресшілдік өлшемдері әртүрлі нәтижелерде көрінуі мүмкін. Мысалы, белгілі бір мәселені толық немесе жартылай шешетін әдістемелердің жаңа баламалары жасалынады. Жаңа тұжырымдамалар, идеялар, жіктеулер, тәрбие мен оқыту саласындағы түрлі құбылыстар мен фактілерді түсіндіреді. Болашақ тәрбие жүйелерін жасауға мүмкіндік беретін болжамдар жасау және нақтылаудың болашағы зор.Жаңа идеялар мен технологиялар келешек ізденістердің жолдары мен бағыттарын ашады. Тиімді ұсыныстар даярлайды, өзекті зерттеу жобалары мен бағдарламаларын жасауға мүмкіндік береді.Ұсынылғаи жаңалықтар теориялық немесе эмпиркалық деңгейде негізделуі керек. Негізделу өлшемлеріне жататындар:

- Күтілген нәтижелерге жету үшін мұғалімдер мен оқушылардың күшін оңтайлы жұмсау;

- Мұғалімдер әрекетіндегі нәтижелердің тұрақтылығын көрсететін нәтижелілік; Жаппай тәжірибеде инновацияларды шығармашылықпен пайдалану мүмкіндігі;

Аталған өлшемдер педагогоикалық жаңалықтарды, білім беру үрдісіндегі ғылыми және практикалық ашылымдарды ажыратуға жағдай жасайды. Олар бұл өлшемдер -педагогикалық шығармашылықтың негізін салады.

10.5. Инновациялық оқу орындары

Жаңалықтар тәртіп жеке сұрақтарды шешумен қатар, білім мекемелеріндегі жүмыстарға да пайдаланады. Мекеменің дамуының қызметтік және инновациялық екі түрі бар. Оған қарап басқару шешімдері әлеуметтік -педагогикалық өзгерістер мен тез жетілдіруді іске асыруына қарай қабылданады. Осыған орай бірер білім мекемелері дәстүрлі жұмыс істеу режимінде, екішілері әлі даму ережесі бойынша жұмыс істейді. Айтылған екіншісі инновциялық білім мекемесіне жатады. Осылардың педагогикалық жүйесі қоғамды қалыптастыруға үлкен үлес қосады. Дамуы режимінде көптеген авторлық мектептер жұмыс істейді.

Авторлық мектеп. Бұл әрекеті психологиялық- педагогикалық авторлық идеясы немесе авторлық ұжымның идеясына негізделген білім мекемесі. Олар сол мектептерді құрған адамдардың аттарына және олардың философиялық, педагогикалық психологиялық айтылған негізгі пікірлеріне қарай ажыратылады. Олар ескі мектеп (Толстой мектебі идеасы, Монтессори мектебі идеалы, Вальдорф мектебі идеясы, Френе мектебі идеясы, Дальтон план мектебі идеясы, Балалық өзін-өзі бағалау идеясы), сонай-ақ жаңа (мектеп клуб идеясы, балаларды іріктемеу идеясы, еркіндік және ынтымақтастық мектеп идеясы, педагогикалық қолдау көрсету идеясы, әр түрлі жастардан құралған ұжымдар идеясы, диалектикалық оқыту идеясы. Қазіргі таңда жеке ғалымдар және ұжымдар білімге, тәрбиеге бағытталған авторлық бағдарламалар құрастыруда, мәдениеттер диалогы мектебі (В.С Библер, С.Д Курганов, дамыта оқыту мектебі (В.В.Давыдов ) өзіңді тану мектебі ) А.Н.Тубельский, салауатты өмір салтын құру Н.Т. Терехова «Дарынды бала» Н.Б. Шумакова кемтар балалар мен дені сау балаларды кіріктіре білім беру Л.Н. Солнцева т.б. Педагогикалық үрдістердің мәні тәжірибе жасай отырып жаңа жетістіктерге жету, дұрыс тәрбие берудегі жолдар және т.б. жету.

Жұмыс барысында авторлық тұжырымдама көп жағдайда осы пікірді іске асырып жатқан педагогтар ұжымдарының сөзін қайталауы мүмкін. Авторлық мектеп бұл Ресей Федерациясында эксперимент алаңы ретінде қарастырылады.

Авторлық мектептер Ресейде- көл емес.Қайта құру кезеңінде бейнелі атаулары бар бірнеше мектептер пайда болды. «Гимназия», «Академиялық Гимназия», «Мектеп-Гимназия», Қазан көпес фермерлік, «Кадет корпусы» "Қуаныш мектебі" т.б. олардың ішінде инновациясы бар және жоқ мектептер бар.

Қазіргі гимназия, лицейлерде инновация бар. Бірақ 2-3 түлек бітірген соң ғана аккредитацияны алғандар еді.

Гимназия гуманитарлық сабақтар бойынша тереңдетіп оқуға бағытталған, бастауыш мектптерге жалпы білім беру бағдарламасына кұрылған мектеп.

Лицей техникалық және нақты ғылымдарды тереңдетіп оқуға арналған, бастауыш және арнайы орта білім беру бағдарламасын іске асыра алатын білім мекемесі .Жеке пәндерді тереңдетіп оқытатын мектеп жалпы білімнің жалпы бастауыш, жалпы орта және орта (толық ) білімді, оқушылардың бір немесе бірнеше пәндерден тереңдетіп оқытылуын қамтамасыз ететін мектеп.

Мәдени- білімдік бастама түріндегі әлеуметтік жері мол және тәжірибесін таратуға болатын " федералдық экспериметтік алаң"," ФАЭ- ға үміткер ", "ФЭА ға "сияқты мәртебелерге ие мектептер құрылды.

Біздің уақытымызда білім мекемелірінің ішінді нағыз инновациялық оқу орындары бар. Олар мемелекеттік мекемелер жүйесіне кірмейді.

Өзін-өзі бақылау сұрақтары

1. Білім берудегі инновациялық үрдістер дегеиіміз ие? Және олардың қандай ерекшеліктері бар?

2. Педагогоикалық инновацицяларды мектеп практикасына ендіру өлшемдеріне сипаттама беріңіз.

3. Білім беруде жаңалыктарды енгізудің тиімділігінің шарттары мен өлшемдерін сипаттаңыз.

4. Білім берудегі инновацияның шығу көздерін атаңыз, оның (3-4-уіне) кейбіріне сипаттама беріңіз.

5. Ииновациялық білім беру мекемелерініц өзіңізге білім беруін сипаттаңыз. (әлеуметтік педагогикалық кешен, гимназия, лицей, жәие т.б.)

6. Дәстүрлі және иниоваііиялъщ оқытуды мына өлшемдер арқылы салыстырыңыз: білім алушылардың мәндік бағыты, оқу -танымдық әрекеті ұйымдастырудың сипаты және т. б.

7. Оқушылар мен мұғалімдер жүктемесінің көбеюі арқылы жоғарғы нәтижеге оқу орны инновациялық бола ала ма?

"Дидактика" бөлімі бойынша өзбетінше оқуға арналған әдебиет.

Амонашвили Ш.А. Обучение. Оценка. Отметка. М.Ю.1980.

Анаисимов.Н. Слагаемое инновационного потенциала\\ Директор школы.-1993.

Беспалько В.П. Слагаемое педагогической технологиий. М,. 1998

Бондаренко С.М. Учить детей сравнивать.М,.1981.

Бургин М.С. Инновации и новизна в педагогике \\Педагогика.- М,.1998, №12.

Выбор методов обучения всредней школе\ Под. Ред. Ю.К. Бабанского. М,. 1981.

Выготский Л.С. Собр. Соч. Т. 6. М,. 1984.

Габай Т.В. Учебная деятельность и ее средства . М,. 1988.

Гесен С.И. Основы педагогики. Ведение в прикладную философию. М,. 1995.

Давыдов В.В. Проблемы развивающего обучение. М,. 1986.

Дидактика средней школы \ Под. Ред. М.Н. Скаткина . М,. 1982.

Дьяченко В.К. организационная структура учебного процесса и его развитие. М,. 1989.

Есипов Б.П. Основы дидактики. М,. 1967.

Есипов Б.П. Самостоятельная работа учащихся на уроке. М,.1961.

Загвязинский В.И. Теория обучения. Современная интерпритация. М,. 2001.

Занков Л.В. Обучеиия и развитие) избр. Психолог. Труды.) М,.1990. Часть 1, гл. 3.

Занков Л.В. Дидактикаи жизнь. Избр. Труды. М,. 1990.

Зотов Ю.Б. Организация современного урока\ Под.ред. П.И. Пидкасистого . М,.

1984.

Зуев. Д.Д. Школьный учебник. М,. 1984.

Ильина Т.А. Педагогика. М,. 1984.

Инновационные учебные заведение в России: Информ. Спав. Пособие в помощь руководителя школ. М,. 1992.

Кирилова Г.Ф. Теория и практика урока в условиях развивающего обучения. М,. 1980.

Коллективная учебно- воспитательная деятельность школьников \Под.ред. И.Б. Первина. М,. 1985.

Леднев В.С. Содержание образование. М,.1989.

Лернер Процесс обучения и его законномерности. М,. 1980.

Лернер И.Я. Проблемное обучение.М,.1974.

Лернер И.Я. Качество знаний учащихся. Какими они должны быть? М,. 1978. Лийметс Х.И. Груповая работа на уроке. М,. 1975.

Лихачев Б.Т. Воспитательная аспекта обучение .М,. 1979, 1982.

Калмыкова З.И. Психологические принципы развивающего обучения. М,. 1979.

Качество знаний учащихся и пути его совершенствованиепе Под. ред.М.Н. Скаткина и В.В. Краевского. М,. 1978.

Коротаев Б.И. Обучения - процесс творческий : из опыта работы.М,. 1980.

Куписевич Ч. Основы общей дидактики. М,. 1986.

Махмутов М.И. Организация проблемного обучения в школе. М,.0977.

Махмутов М.И. Современный урок. 2- е изд. М,. 1985.

Матюшкин А.М. Проблемные ситуаций в мышлении и обучении. М,. 1972.

Менчинская Н.А. Проблемы учения и умственного развития школьника. М,. 1989.

Наин А.Я. Педагогические инновации и научный эксперимент\\ Педагогика , 1996.№5.

Педагогика \ Под. ред. Ю.К. Баьанского М,. 1988.

Перовский Е.И. проверка и оценка знаний в средней школе. М,.1968.

Пидкаситый П.И. САмостоятельная позновательная деятельность школьников в обучении. М,. 1980

Пидкасистый П.И. Горячев Б.В. Процесс обучения в условиях демократизации и гуманизации школы: учебное пособие. М,. 1991.

Пидкасистый П.И., Коротяев Б.И. Организация деятельности учеников на уроке. М,. 1985.

Подымов Л.С. Подготовка учителя к инновационной деятельности. М,. 1995.

Поляков С.Ф. В поисках педагогической инноватики.М,. 1989.

Полонский В.М. Оценказнаний школьников. М,. 1981.

Поташник М.М. В поисках оптимального варианта. М,. 1984.

Поташник М.М. Инновационные школы Росиихтановления и развитие. М,. 1996.

Сарапулов В.А. Инновации и опытно — экспериментальная работа в образовательных учреждениях: опыт педагогического осмысления проблемы. Чита, 1997.

Скаткин М.Н. Проблемы современной дидактики. М,. 1970; 2- изд. М,. 1997

Сластенин В.А. Подымова Л.С. Педагогика:инновационная деятельность. М,. 1997.

Талызина Н.Ф. Управление прцессом усвоение знаний. М,. 1984.

Теоретическое основы процесса обучения в советской школе\Под. ред. В.В. Краевского , И.Я. Лернера. М,. 1989.

Харламов И.Ф. Педагогика. 2- е изд. М,. 1990.

Чередов И.М. Система форм организации обучения в советской

обшеобразовательной школе. М,. 1987.

ШамоваТ.И. Активизация позновательной деятельности учащихся. М,. 1979.

Щукина Г.И. Проблема познавательного интереса в педагогика .М,. 1971.

Юсуфбекова Н.Р. Обшие основы педагогических инноваций: опыт разработки теории инновационного процесса в оброзовании. М,. 1991.

Якиманская И.С: Технология личностно- ориентированного образования. М,. 2000. Якиманская И.С: Личностно -ориетированного обучения В современной школе. Изд. Второе.М,.2000.

Яковлев Н.М,. Сохолор А.М. методика и техника урока в школе. М,. 1985.