Гасырдагы сауданын дамуы

Date: 2015-10-07; view: 1236.

Казактардын Ресеймен сауда жасайтын негизги орындары шекара шебиндеги Орынбор, Троицк, Петропавл, Омбы, Семей жане Оскемен бекинистери.
Казактар туралы П.Паллас «Кыргыздардын саудага иеби жок. Олар сапасыз тауарларды жане кайдагы бир усак-туйек заттарды айырбас жасау аркылы ала береди. Мунын ози орыс копестерине кыруар мол пайда акеледи.»
1743 ж. Жайыктын сол жак жагалакында Орынбордын тубинде казактармен жане Орта Азия копестеримен сауда жасау ушин арнайы айырбас сарайы салынды. Жергиликти казактар оны «Ак базар» деп атады.
Казактардын 1743 ж. Уй шекара бекинисинде, 1745 ж. Орск бекинисинде сауда жасауына руксат етилди.
1745 ж. Абылай султан Сибир окимети билиги орындарынан Жамишев бекинисинде сауда орталыгын ашуды сурады.
1750 ж. казактар Троицкиде сауда жасай бастады.
1759 ж. тагы да Абылай султаннын отиниши бойынша Петроавл бекинисинде кыскы сауда орны ашылды.
1758 ж. Абылай султанны отиниши бойынша Уримши каласында казактардын Кытаймен сауда саттыгы басталды.
1771 ж. «Шанды жорыктан» кейин Едил калмактары катарынан ериксиз кулдарга айналгандары аз болган жок. Коптеген кулдар Ресейдин Ирбит жарменкесинде сатылатын. Ересек кулдардын орташа багасы 25 сомнан 50 сомга дейин, ал балалардын багасы – 10-25 сомга дейин.
Г.Н.Потанин «1743 ж. карашада Жуз басы Дорохов 280 адамы бар отрядымен казак ордасына шабуыл жаады... Теке колинин жанында Алимбет батырдын улысына жасаган шабуыл кезинде 42 ер жане айел адам туткынга тусти, коп адам соккыга жыгылып, жаракат алды, 812 бас мал айдап акетти.»
1822 ж. патша окимети шабуыл кезинде Казакстанда кулдыкка адам алуга тыйым салды.
1859 ж. Батыс Сибир генерал губернаторы Г.Х.Гасфордтын бастамасы бойынша Орта Жуз казактарынан алынган 400 ге жуык кул басатылды.
Ирбит жарменкеси – Ресейдин сауда айналымы жонинен ири жарменкелеринин бири. (1880 ж. ондагы сауда айналымынын молшери 70 млн сомга жуыктаган) 1643 ж. негизи каланды.
Исек 2 жасар токты.