Гасырдын басындагы Казакстан мадениети.

Date: 2015-10-07; view: 1324.

Алгебрадан казак тилиндеги биринши окулыкты Каныш Сатбаев, географиядан- Алихан Бокейханов, Казакстан тарихынан профессор Санжар Асфендияров курастырды.

1929 жылы араб жазуы негизиндеги казак алипбиинен латын алипбиине кошу жузеге асырылды.

С. Кобеевтин И. Крыловтан аударган мысалдар жинагы 1910 жылы жарык корди. 1913 жылы басылган « Калын мал » романы казак адебиетинин тарихындагы елеули окига болды.

Мухамеджан Сералин 1900-1903 жылдары «Топжарган», « Гулкашима», поэмаларын жазды.

1914 жылы М.Сералин Фирдаусидин « Шахнамасынан » « Рустем - Зухраб» поэмасын казак тилине аударган.

«Кырык мысал» жинагы 1909 жылы Петербургте жарык корди.

1911-1914 жылы Орынборда «Маса » атты олендер жинагы жеке басылып шыкты.

Магжан Жумабаев оленди 14 жасынан жаза бастады.

М. Жумабаев 1912 жылы онын Казанда «Шолпан» атты жинагы шыкты.

М. Жумабаев туткындалып, алдымен Беломорканал, сонынан Соловкидеги лагерьге жиберилди. 1938 жылы ату жазасына кесилди.

Ш. Кудайбердиевтин 1911 жылы басылып шыккан « Мусылмандык шарты» еди. Шыгармалары: « Казай айнасы», « Калкаман - Мамыр», « ЕНлик-Кебек», « Уш анык» т.б.

Жусип Копеевтин 1907 жылы Казак каласында « Хал-ахуал, « Сарыарка киндиги», « Тирликте коп жасагандыктан корген бир тамашамыз» деген 3 китабы жарык корди.

Мухаммед Салим Кашимов шыгармалары : « Адеп», « Угит», « Акыл китабы», « Насихат казакия» т.б. Романы « Мунлы Мариям»

1926 жылы озинин « Кус жолы» атты баспа органы болган пролетарлык жазушылардын Казак ассоциациясы « КазАПП» курылды. «Кус жолы» альманахы « буржуазияшыл» жане « ултшыл» адебиетшилерди сынаудын негизги куралына айналды.

1911 жылы Троицкиде «Айкап » журналынын биринши номери басылып шыкты. Редакторы Мухаммеджан Сералин болды.

1911 жылдан бастап редакторы Сагынгерей Бокеев болган « Казакстан» газети шыга бастады.

Торгайда 1913-1918 жылдар аралыгында « Казак» газети жумыс истеди.

1913 жылы кыпкуйектен Петропавловсиде татар жане казак тилинде « Есил даласы» атты газет шыга бастады.

1916 – 1917 жылдар аралыгында Ташкентте « Алаш » газети шыгып турды. Редакторы К. Тогысов.

Ш. Кудайбердиев ( 1858-1931)

М. Жумабаев ( 1893-1938)

Ж. Аймауытов ( 1895-1930)

С. Торайгыров ( 1893-1920)