Гарады Беларусі сярэдзіны 17 – 18 ст.

Date: 2015-10-07; view: 561.

Вайна за “Польскую спадчыну” (1733 – 1735 гг.).

Далейшае пагаршэнне знешнепалітычнага становішча Рэчы Паспалітай

Аўгуст ІІ паспрабаваў з дапамогай саксонскіх войскаў узмацніць сваю уладу ў Рэчы Паспалітай.

1717 – пасля забойства саксонцамі двух польскіх чыноўнікаў пачалося паўстанне супраць Аўгуста ІІ. Ён папрасіў дапамогі ад Расіі. Расійскія войскі былі ўведзены ў РП.

Адбыўся “нямы” сойм. Працягваўся 6 гадзін. Умовы прымірэння прадставіў князь Даўгарукі: “саксонская армія пакідае РП, улада гетманаў абмяжоўваецца, магнатам забараняецца ствараць ваенныя саюзы, устанаўліваецца колькасны склад арміі: для Польшчы – 24 тыс., для ВКЛ – 6 тыс.

У 1719 г. Аўстрыя, Саксонія, Прусія падрыхтавалі план падзелу РП і звярнуліся з ім да Расіі. Пётр І не падтрымаў дадзены план. У выніку перагавораў дзяржавы дамовіліся аб сумеснай “ахове парадку” ў Рэчы Паспалітай. Гэта давала права ўмешвацца ва ўнураныя справы краіны.

Рэальны суверэнітэт (поўная незалежасць у знешняй і ўнутранай палітыцы) дзяржавы быў моцна падарваны.

Беларусь страціла ў вайне 700 тыс. насельніцтва – кожнага трэцяга.

Пасля войнаў сяр. 17 ст. – заняпад гарадоў. У іх налічвалася ад 300 да 500 дамоў (2 – 3 тыс. жыхароў).

Звыш 10 тыс. налічвалі толькі Магілёў і Віцебск.

Ліда, Мазыр – 1,5 тыс.

Браслаў – 500 чал.

“Пустым” горадам падалася падарожніку ў 18 ст. Орша.

Апісанне Гродна: “Тут мноства касцёлаў з вежамі, значная колькасць збудаваных у новым стылі палацаў і дамоў, але яны вельмі раскіданы і не глядзяцца на чорным фоне драўляных халуп, што складаюць асноўную частку горада...”

Насельніцтва беларускіх гарадоў: шматэтнічнае, шматканфесійнае, шматмоўнае.

Павялічвалася колькасць яўрэйскага насельніцтва. Пераважна з Польшчы і Украіны. У буйных гарадах – 30-40% насельніцтва – яўрэі.

Яны жылі ў асобных кварталах сваёй грамадой – кагаламі. Рамеснікі – яўрэі стваралі свае брацтвы.

Радзівілы выдалі прывілей гораду Нясвіжу, паводле якога пад час Вялікадня яўрэі абавязаны замыкаць з двух бакоў сваю вуліцу, а ключы здаваць замкавай адміністрацыі.Яна павінна была сачыць за тым, каб распаленыя ўяўленнямі аб пакутах Збавіцеля хрысціяне не кідаліся помсціць нявінным людзям або проста, карыстаючыся выпадкам, іх грабіць.

Іудзеі будавалі сінагогі,мусульмане – мячэці.

Прадстаўнікі вышэйшых колаў гарадскога насельніцтва былі каталікамі, ніжэйшыя – уніятамі ці, радзей, праваслаўнымі.

Непаразуменні паміж прадстаўнікамі розных веравызнанняў і народнасцей ўзнікалі толькі на бытавым узроўні.

Гарады з магдэбургскім правам мелі магістрат, які размяшчаўся ў ратушы. На чале гарадской рады стаяў войт (прызначаўся каралём). Яго намеснік – лентвойт. Судовыя функцыі выконваў магістрацкі суд.

Жыхары горада плацілі падаткі: падымнае, гіберну, паштовае і інш.

За карыстанне ворнай зямлёй, сенажацямі і агародамі гарадское насельніцтва сплачвала чынш.

Гараджане выходзілі на ахову сваіх паселішчаў, рамантавалі замкавыя ўмацаванні, прымалі на пастой дзяржаўных службовых асоб і выдзялялі жыллё для войска.

За мяшчанамі Магілёва і Гродна было замацавана права выбіраць войта горада.

На працягу 1660-х гадоў членам магістрата Магілёва, Віцебска, Гародні былі дадзены шляхецкія правы.

Рамяство і гандаль заставаліся асновай гаспадарчай дзейнасці гараджан.

Найбуйнейшы кірмаш – у Зельве.

Вялікія кірмашы збіраліся ў Шклове, Бешанковічах, Нясвіжы.

У 18 ст. адбылося пэўнае ўдакладненне напрамкаў развіцця знешняга гандлю. З пачатку 18 ст. узрасла роля Пецярбурга. Праз яго пайшлі тавары ў Зах. Еўропу, якія раней рухаліся праз Беларусь. У выніку рэзка скарацілася пасярэдніцкая роля беларускага купецтва.

Беларускае купецтва пераарыентавалася на гарады паўночна – заходняй Расіі і Левабярэжнай Украіны.

У 2-й пал. 17 – 18 ст. ад 25 да 50% гарадскога насельніцтва займалася рамяством.

Цэхі вычарпалі свае магчымасці ля далейшага развіцця. Усё боль становіцца няцэхавых рамеснікаў. Цэхавая арганізацыя прамысловай вытворчасці, характэрная для феадальных адносін, паступова прыходзіць у заняпад.

У 18 ст. цэхі адыгрывалі першасную ролю на рынках гарадоў, асабліва буйных.