Адукацыя.

Date: 2015-10-07; view: 554.

3 сярэдзіны XVIII ст. па меры рэфармавання грамадства ў Рэчы Паспалітай пачаліся змены і школьнай адукацыі. Набывае усё больш свецкі характар. Былая — багаслоўская і аўтарытарная — не адпавядала патрэбам часу. У 1773 – 1775 г. была створана Адукацыйная камісія, якая праводзіла велізарную работу па распаўсюджванні асветы і пісьменнасці. Гэта было першае ў Еўропе міністэрства адукацыі. За 20 гадоў дзейнасці камісіі ў Беларусі было адкрыта 20 школ (Гародня, Ваўкавыск, Паставы, Вішнева, Новагародак, Пінск, Халопенічы, Беразвечча, Мазыр, Берасце, Бабруйск, Жыровічы і інш.). Яны з'яўляліся сярэдняй ступенню навучання. Паспяховае заканчэнне гэтых школ давала магчымасць паступлення ў вышэйшую навучальную ўстанову. На тэрыторыі Рэчы Паспалітай іх было дзве: Кракаўскі універсітэт і Галоўная школа ВКЛ, пераўтвораная ў 1803 г. у Віленскі універсітэт.

У пачатку 1780-х гг. на той частцы Беларусі, якая заставалася ў Рэчы Паспалітай, дбаннем Адукацыйнай камісіі працавала 200 пачатковых школ, у якіх займалася 2500 чалавек. Для таго часу гэта высокі паказчык, тым больш што 30 % навучэнцаў былі сялянскія дзеці.

Рэформа адукацыі 1770 – 1790 гг. зрабіла яе больш даступнай, свецкай. Замест латыні ў школы ўвайшла польская мова. Ад тэалогіі прыярытэт пераходзіў да прыродазнаўчых і грамадскіх навук. Навучанне арыентавалася на развіццё разумовых здольнасцей дзяцей.

Тры ступені адукацыі:

-- ніжэйшая – парафіяльныя школы

-- сярэдняя – акруговыя і падакруговыя школы

-- вышэйшая – Віленскі універсітэт.

Агульнае кіраўніцтва перадавалася ад духавенства свецкім уладам.

Статут Адукацыйнай камісіі патрабаваў ад настаўнікаў: «Наогул, настаўнікі старацца павінны, каб вучні больш рабілі поспехаў разважаннямі, чым завучваннем прадметаў на памяць».

Новая з'ява у развіцці адукацыі ў Беларусі – стварэнне першых прафесійных навучальных устаноў. Пры дапамозе А.Тызенгауза ў Гродне і Паставах у 1770-х гг. дзейнічалі медыцынская, акушэрская, фінансавая, чарцёжная і рысавальная школы.

Вынікі рэформы адукацыі 1770 – 1790 –х гг.:

-- выкладанне на польскай мове замест латыні

-- даступнасць

-- свецкі характар

-- увага да развіцця разумовых здольнасцей дзяцей.

Вырашаны дзве асноўныя задачы – дасягнута перавага сярод прадметаў прыродазнаўчых і грамадскіх навук; здзейснены пераход ад сярэдневяковых рэлігійных метадаў да развіваючага навучаня.

Манаскі ордэн піяраў з'явіўся на Беларусі ў 30-я гг. 18 ст. У праграме іх навучальных устаноў былі пашыраны курсы матэматыкі, прыродазнаўчых і свецкіх гуманітарных навук. сапернічалі ў справе адукацыі з езуітамі.