|
Сялянскі рух у адказ на рэформу.Date: 2015-10-07; view: 382. Сяляне не паверылі ў сапраўднасць дакумента бо там былі прапісаны вельмі не выгадныя для іх умовы. На Беларусі прайшло 441 хваляванне ў 1861 г. Сяляне выступалі супраць выдзялення ім благіх земляў, пазбаўлення выпасаў, вадапою для жывёлы, павышэння павіннасцей. На 1 студзеня 1863 г. сяляне Беларусі не падпісалі 80% устаўных грамат. Істотныя змены ў ажыццяўленне сялянскай рэформы на Беларусі ўнесла паўстанне 1863—1864 гг.: -- спынялася часоваабавязанае становішча сялян; -- ўводзіўся абавязковы выкуп сялянскіх надзелеў; -- выкупныя плацяжы зніжаліся на 20 %; -- былі створаны павятовыя камісіі для праверкі і выпраўлення ўстаўных грамат; -- абеззямеленым у 1846—1856 гг. сялянам выдаваўся 3-х дзесяцінны сямейны надзел і ў поўным аб'ёме вярталася зямля, адабраная з 1857 г.; -- урад адмовіўся ад намеру скасаваць сервітутнае права (права агульнага карыстання пэўнымі ўгоддзямі – пашай, выганамі, вадапоямі для жывёлы) Спагнанне выкупных плацяжоў было спынена толькі ў 1906 г. Рэфармаванне дзяржаўнай вёскі. Большасць дзяржаўных сялян пражывала ў Гродзенскай і Віленскай губернях. У 1857 – 1862 гг. на свабодных і адабраных у дзяржаўных сялян землях былі створаны фермы. Яны аддаваліся ў арэнду. У выніку дзяржаўныя сяляне больш актыўна прымалі ўдзел у паўстанні 1863 – 64 гг. -- у адпаведнасці з законам 1867 г. дзяржаўныя сяляне на Беларусі пераводзіліся з аброку на выкуп і станавіліся ўладальнікамі сваіх надзелаў атрыманых па рэформе Кісялёва. У якасці выкупных плацяжоў дзяржаўным сялянам залічвалася сума гадавога чыншу, павялічаная на 10%. Выкупной пазыкі з казны дзяржаўныя сяляне не атрымлівалі. Зямельныя надзелы дзяржаўных сялян у Беларусі перавысілі надзелы памешчыцкіх сялян на 17 – 37%. Буржуазныя рэформы 60—70-х гг. і контррэформы 80— 90х гг. Рэформа 1861 г. ліквідавала галоўную перашкоду, што стрымлівала развіццё капіталізму ў Расіі,— прыгоннае права. Каб рухацца да сапраўды буржуазнага грамадства, Расіі былі патрэбны іншыя рэформы дзяржаўна - палітычнага ладу. Пасля паўстання 1863 г. у краі было ўведзена ваеннае становішча. Яно існавала да 1870-х гадоў. У 60 -- 70 я гг. урад Аляксандра П прыняў шэраг пастаноў аб правядзенні такіх рэформ: земскай, судовай, гарадской, ваеннай, у галіне народнай адукацыі і друку. Самай радыкальнай была судовая рэформа (20 лістапада 1864 г.). Новы суд будаваўся на бессаслоўных прынцыпах. Былі абвешчаны -- нязменнасць суддзяў, -- незалежнасць суда ад адміністрацыі, -- вусны характар, -- спаборнасць і галоснасць судовага працэсу. -- Пры разглядзе крымінальных спраў прадугледжваўся ўдзел у судовым працэсе прысяжных засядацеляў, -- ствараўся інстытут прысяжных павераных (адвакатаў). - Папярэдняе следства забіралася ад паліцыі і перадавалася судовым следчым. -- Значна скарачалася сістэма судаводства. На Беларусі судовая рэформа была абмежавана: -- пачалася ў 1872 г., калі ў паветах былі уведзены міравыя суды. -- Аднак міравыя суддзі тут не выбіраліся, як прадугледжвалася законам, а назначаліся міністрам юстыцыі. У губерніях – акруговыя суды. Крымінальныя справы ў акруговых судах разглядаліся з удзелам прадстаўнікоў грамадскасці – прысяжных засядацелаў. Падсудным аказвалі дапамогу адвакаты, якія не залежалі ад урада. Акруговыя суды, прысяжныя засядацелі і прысяжныя павераныя з'явіліся ў заходніх губернях толькі ў 1882 г. Спіс прысяжных засядацеляў таксама зацвярджаўся ўладамі. Усё гэта было вынікам паўстання 1863—1864 гг.— самадзяржаўе не давярала польскім памешчыкам, якія пераважалі ў краі. Земская рэформа ў Беларусі ў сувязі з падзеямі 1863—1864 гг. не праводзілася. Гарадская рэформабыла праведзена у Беларусі са спазненнем на 5 гадоў (прынята ў 1870 г., а пачалася ў 1875 г.). -- абвяшчала прынцып усесаслоўнасці пры выбарах органаў гарадскога самакіравання — гарадской думы і гарадской управы. Але высокі маёмасны цэнз выключаў з удзелу ў выбарах большую частку жыхароў горада і даваў уладу купцам, прадпрымальнікам, уладальнікам нерухомасці. Усе выбаршчыкі падзяляліся на тры выбарчыя сходы для выбараў дэпутатаў (“гласных”) гарадской думы. Кожны сход выбіраў 1/3 дэпутатаў. Выканаўчы орган, які выбірала гарадская дума, -- гарадская управа на чале з гарадскім галавою. У асобных выпадках гарадскі галава не выбіраўся думай, а прызначаўся распараджэннем міністра ўнутраных спраў. Абмяжоўвалася прадстаўніцтва яўрэйскага насельніцтва. Ваенная рэформапачалася ў 1862 г. (да 1874 г.) -- былі ўтвораны 15 ваенных акруг (у тым ліку і Віленская, у якую ўвайшлі ўсе беларускія губерні) -- скарочаны тэрмін службы да 7—8 гадоў. У 1874 г. – уведзена усеагульнай воінскай павіннасці ў Расіі. Такім чынам былі рэалізаваны буржуазныя прынцыпы камплектавання арміі. Буржуазны характар насілі таксама школьная(1864 г.) і цэнзурная(1865 г.) рэформы. -- Школа абвяшчалася ўсесаслоўнай, -- павялічвалася колькасць пачатковых школ, -- уводзілася пераемнасць розных ступеняў навучання. У адрозненне ад цэнтральных губерняў Расіі ў Беларусі не было земскіх школ і грамадства не дапускалася да кіраўніцтва школьнай справай. Сістэмай школьнай адукацыі тут поўнасцю кіравалі чыноўнікі. Усе школы дзейнічалі на рускай мове. Новы цэнзурны статут значна пашыраў магчымасці друку. Творы вялікіх памераў, а таксама ўсе выданні навуковых устаноў маглі друкавацца без папярэдняй цэнзуры. 1886 г. – газета “Минский листок». Кожны нумар праходзіў папярэднюю цэнзуру. Выданні на беларускай, польскай, яўрэйскай мовах у Беларусі не дазваляліся.
|