Пытанні

<…> Падводзячы вынікі дыстрыбуцыйна-статыстычнага аналізу слоў, што ўжываюцца ў тэрміналагічным і нетэрміналагічным значэннях, адзначым асноўныя адрозненні, якія могуць служыць фармальнымі крытэрыямі для аўтаматычнага размежавання тэрміналагічнага і мнагазначнага ўжывання тым самых слоў у тэкстах рускай літаратурнай мовы.

1. Дыстрыбуцыйныя ўласцівасці слоў, якія ўжываюцца ў тэкстах мастацкай літаратуры, значна больш разнастайныя ў параўнанні з дыстрыбуцыйнымі ўласцівасцямі гэтых жа слоў, што выкарыстоўваюцца ў навуковай і спецыяльнай літаратуры ў якасці тэрмінаў. Гэта тлумачыцца перш за ўсё больш строгім, дакладным значэннем тэрміналагічнага слова, семантычныя ўласцівасці якога рэалізуюцца ў сінтагматычным плане мовы з дапамогай значна меншай колькасці спалучалальных з ім словаўжыванняў, чым семантычныя ўласцівасці шматзначнага слова.

2. Пры граматычнай класіфікацыі словаўжыванняў (размеркаванні іх па часцінах мовы) у слоў, якія выкарыстоўваюцца ў тэкстах мастацкай літаратуры, выразна выяўляецца тэндэнцыя значна часцей спалучацца з дзеясловамі і значна радзей з назоўнікамі, у той час як у дыстрыбуцыі тэрміналагічных слоў пераважна сустракаюцца назоўнікі і прыкметна радзей дзеясловы. Гэтыя адрозненні грунтуюцца на граматычнай неаднароднасці слоўнікаў мовы мастацкай літаратуры і мовы навукі… У сваю чаргу граматычная неаднароднасць слоўнікаў у тэкстах, што належаць да розных стыляў літаратурнай мовы, можа заключацца ў семантыцы лексем, тэрміналагічныя ўласцівасці якіх найбольш поўна здольны выражаць назоўнікі.

3. Трэцяе адрозненне ў фармальных характарыстыках тэрміналагічных і нетэрміналагічных слоў вынікае з двух адзначаных вышэй тэндэнцый гэтых слоў. Адрозненне заключаецца ў імкненні шматзначных слоў па магчымасці часцей спалучацца з непаўтаральнымі далей у пэўным аб'ёме тэксту словамі, у той час як тэрміналагічнае слова імкнецца значна часцей спалучацца са словамі, што сустракаюцца ў зададзеным аб'ёме тэкстаў ад 4 разоў і вышэй. Калі ў дыстрыбуцыі тэрміналагічных слоў сярэдняя колькасць непаўтаральных слоў на 1000 словаўжыванняў складае нямнога больш за 10%, то для гэтага ж аб'ёму дыстрыбуцыі шматзначных назоўнікаў доля непаўтаральных слоў вагаецца ў межах 40–50% ад усёй зададзенай сумы словаўжыванняў.

4. Граматычны аналіз пяці найбольш часта сустракальных у спалучэнні з разгляданымі назоўнікамі слоў адлюстроўвае агульную статыстычную тэндэнцыю тэрмінаў часцей спалучацца з назоўнікамі і радзей з дзеясловамі, а таксама ўласцівасць шматзначных слоў радзей спалучацца з назоўнікамі і часцей з дзеясловамі. У лік пяці найбольш частотных слоў дыстрыбуцыі тэрміналагічных назоўнікаў, як правіла, уваходзяць словы, якія выкарыстоўваюцца пераважна як тэрміны і вельмі рэдка сустракаюцца ў тэкстах мастацкай літаратуры.

Такім чынам, дыстрыбуцыйныя адрозненні тэрміналагічных і шматзначных слоў могуць прымяняцца ў якасці фармальных крытэрыяў, якія ў выпадку неабходнасці прыдатныя да выкарыстання як пры рашэнні прыкладных задач лінгвістыкі, так і ў тэарэтычных апісаннях адпаведных семантычных з'яў мовы.